بررسی تطبیقی مفهوم شرط از دیدگاه علامه حلی و شیخ انصاری

هدف از انجام این پژوهش بررسی تطبیقی مفهوم شرط از دیدگاه علامه حلی و شیخ انصاری بوده است. نهاد شرط از جمله مباحث مهم فقهی است که فهم دقیق آن در تحلیل احکام مترتب بر آن بسیار حایز اهمیت است. شرط امری محتمل الوقوع در آینده که طرفین حدوث اثر حقوقی را متوقف بر حدوث آن امر محتمل الوقوع می نمایند. شرط در علم اصول به معنای هر امری که وجود آن برای تحقق امر دیگری لازم است و در اصطلاح حقوق و فقه به معنی مطلق تعهد است اعم از اینکه در ضمن عقد باشد یا مستقل از عقد.نتایج نشان داد که مرحوم علامه بر خلاف شیخ انصاری ، شرط را اشتراک لفظی می دانند؛ به همان دو معنایی که مرحوم شیخ فرمودند، با این تفاوت که معنای اول را که الزام و التزام است، مطلق الزام و التزام - آن گونه که شیخ می فرماید - نمی دانند؛ بلکه الزام و التزامی می دانند که در ضمن معامله آمده باشد. ایشان هم ارجاع معنای دوم را به معنای اول - چنان که صاحب عروه قائل بود - و هم ارجاع تمامی معانی را به معنای واحد - مانند مرحوم ایروانی و خویی - نوعی تکلف می داند.

کلیدواژه ها:

شرط ، اقساط شرط ، شرط ابتدایی ، شیخ انصاری ، علامه حلی.