شار رطوبت و الگوهای فضایی- زمانی منابع تامین رطوبت بارش های ایران

بررسی سازوکار انتقال و شناسایی منابع تامین رطوبت بارش های یک منطقه و شناخت مولفه های چرخه آب بر روی آن از موضوعات مورد توجه در علوم جوی می باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی منابع تامین کننده رطوبت بارش های ایران، از داده های دوباره واکاوی شدهERA-۴۰ مرکز پیش بینی های میان مدت اروپا (ECMWF) با تفکیک مکانی ۵/۲ درجه قوسی و زمانی ۶ ساعت و متغیرهای جوی نم ویژه، مولفه های مداری و نصف النهاری باد را جهت محاسبه شار رطوبت استفاده کرده است. نتایج پژوهش مشخص کرد که دریاهای عرب و مدیترانه به علت انتقال حجم زیاد رطوبت بر روی ایران، مهم ترین منبع رطوبتی بارش های ایران بوده اند و دریاهای سرخ، خزر، عمان و خلیج فارس با اختلافی فاحش در رده های بعدی قرار دارند. همچنین ۹۷ درصد از کل رطوبت منتقل شده مربوط به ترازهای زیر ۵۰۰ هکتوپاسکال است.الگوی کلی انتقال رطوبت وابستگی شدیدی به الگوی جریان و گردش جو منطقه در ایام مختلف سال داشته و تاثیر زیادی از مناطق فشار زیاد مستقر در ترازهای پایین وردسپهر می پذیرند. بر این اساس می توان پرفشار شرق شبه جزیره عربستان (غرب دریای عرب) و پرفشار شمال آفریقا را تزریق کننده های اصلی رطوبت به داخل ایران دانست.

کلیدواژه ها:

خاورمیانه ، ایران ، بارش ، منابع رطوبتی ، انتقال رطوبت