تحلیل نقاط قوت و ضعف جمهوری اسلامی ایران در استفاده از ظرفیت های منطقه جنوب آسیا

کشورها مهم ترین بازیگران عرصه سیاست جهان هستند. آنها متناسب با ظرفیت های خود در شکل گیری پدیده ها در سطوح مختلف جهانی، منطقه ای، ملی و فروملی تاثیر می گذارند. هریک از سطوح مزبور ویژگی ها و کارکردهای خاص خود را دارند. سطح منطقه ای در دهه های اخیر گسترش زیادی داشته و تمایل کشورها در تاثیرگذاری در مناطق پیرامونی رو به توسعه است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بازیگران فعال، دارای مناطق ژئوپلیتیکی متفاوت و با توانایی های مختلفی در پیرامون خود می باشد. یکی از مهم ترین مناطق ژئوپلیتیکی پیرامونی ایران جنوب آسیا است؛ این منطقه شامل کشورهای هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، مالدیو، نپال و بوتان است. هر کشوری که به برقراری ارتباط و نقش آفرینی در منطقه ژئوپلیتیکی جنوب آسیا علاقه مند است قبل از هر چیز باید نقاط ضعف و قوت خود را که پایه اساسی گسترش و یا کاهش روابط در حوزه های مختلف با بازیگران سیاسی این منطقه است، شناسایی کند. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با استفاده از روش های تحقیق توصیفی- تحلیلی و کمی در صدد تحلیل نقاط قوت و ضعف جمهوری اسلامی ایران در استفاده از ظرفیت های منطقه جنوب آسیا برآمده است. تحلیل یافته های میدانی و کتابخانه ای بیانگر این است که جمهوری اسلامی ایران در استفاده از ظرفیت های منطقه جنوب آسیا با پنج متغیر قوت آفرین شامل موقعیت جغرافیایی ایران در دسترسی به فضاهای پیرامونی (آسیای مرکزی، قفقاز، و...)، موقعیت گذرگاهی ایران نسبت به جنوب آسیا (ترانزیتی)، وجود منابع و ذخایر طبیعی انرژی در ایران، امنیت نسبی فضای جغرافیایی ایران نسبت به مناطق پیرامونی، و روابط فرهنگی و تاریخی مشترک و چهار متغیر ضعف آفرین شامل ضعف زیرساخت های ارتباطی و حمل ونقلی ایران در سطح داخلی و نسبت به جنوب آسیا، توسعه نیافتگی مناطق پیرامونی مشترک با جنوب آسیا، ضعف منطقه گرایی در سیاست خارجی ایران و اقتصاد توسعه نیافته ایران در حوزه داخلی روبه رو است.

کلیدواژه ها:

جنوب آسیا ، جمهوری اسلامی ایران ، سیاست خارجی ، منطقه گرایی