واژه بست های زبان گیلکی: مطالعه ای رده شناختی

پژوهش حاضر در جهت یک بررسی رده­شناختی از عنصر زبانی واژه­بست در زبان گیلکی تدوین شده است. در این پژوهش، سعی بر آن است تا باتوجه به تنوعات گویشی قابل توجه زبان گیلکی و نیز دیدگاه­های گوناگون در طبقه­بندی عنصر واژه­بست و بهره­وری متفاوت گویش­ها و زبان های ایرانی از این عنصر زبانی، با یک بررسی رده­شناختی، تنوع حضور واژه­بست در زبان گیلکی و جایگاه حضور آن در جملات گیلکی مشخص شود. بدین منظور، واژه­بست­های زبان گیلکی براساس پرسش نامه رده شناختی موسسه ماکس پلانک در باب رده­شناسی واژه­بست مورد تحلیل قرار گرفته­اند. پرسش نامه شامل ۵ بخش قابل تفکیک است که عبارت اند از: ۱. ویژگی­های کلی زبان، ۲. حالات مقوله ای واژه­بست، ۳. ویژگی­های خاص، ۴. جایگاه واژه­بست، و ۵. حرکت. داده­های مذکور پس از گردآوری از سه ناحیه گویشی گیلکی غربی (بیه پس)، شرقی (بیه پیش) و گیلکی گالشی از شهرها و روستاهای شرقی، غربی و مناطق ییلاقی استان گیلان، به شیوه توصیفی تحلیلی مقایسه ای مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش بیانگر یکسان بودن واژه­بست­های زبان گیلکی در سه گونه مذکور است و به طور کلی می­توان بیان کرد که زبان گیلکی دارای پیش­بست­های ضمیری متصل به نشانه مفعولی، پی­بست نشانه مفعولی /ǝ/، پی­بست تاکیدی و نیز نشانه /o/ ربط است. همچنین مشاهده شد که پی­بست ضمایر شخصی متصل به اسامی، صفات، حرف اضافه و افعال در این زبان وجود ندارد. حرکت برای واژه­بست فقط به انتهای گروه میزبان امکان­پذیر است و جابه جایی و جهش واژه بست به موقعیت پیشین در این زبان ممکن نیست. همچنین باتوجه به بررسی­های انجام شده، تحقق قاعده واکرناگل درمورد جایگاه دوم برای واژه­بست در زبان گیلکی قابل تایید است.

کلیدواژه ها:

Typology ، Clitic ، Proclitic ، Enclitic ، Gila ، رده شناسی ، واژه بست ، پیش بست ، پی بست ، گیلکی