چشم انداز روابط ایران با آسیای مرکزی وقفقاز؛بررسی مقوله سطح تحلیل سیاست چندجانبه گرایی وهمکاری امنیتی پس از ۱۱سپتامبر

چشم انداز نوعی انسجام ویکپارچگی در عزم واراده ملی است و آثار مثبتی چون لاهام بخشی وپاسخگویی به نیاز های اساسی جامعه را به دنبال دارد،ازتکرارتجربه جلوگیری می کند،به پیشرفت همه جانبه وروبه جلوی کشور شتاب می بخشدوبه بهینه سازی فرصت ها پرداخته،چالش های احتمالی را به فرصت تبدیل می کند.جمهوری اسلامی ایران با وجودهمسایگی بلافصل با منطقه آسیای مرکزی وقفقاز،از زمان فروپاشی شوروی تا کنون روابطش با منطقه هیچ گاه در سطح قابل قبولی نبوده وبا پتانسیل های موجود فاصله داشته است.پس از ۱۱سپتامبر،روندهای مثبتی در زمینه روابط ایران با همسایگان شمالی خود چه در آسیای مرکزی وچه در قفقاز آغاز شده که از وجود عزمی سیاسی برای توسعه روابط حکایت می کند.با این حلا عزم سیاسی تنها زمانی در عرصه عمل به دستاوردهای عینی منجر می شود که با درک کامل وجامع از واقعیت های فعلی منطقه باشد.به طور کلی عرصه چند جانبه گرایی منطقه ای وهمکاری امنیتی،عرصه هایی است که در صورت تدوین رویکردهای مشخص از سوی ایران می تواندزمینه توسعه پیوندها با منطقه را در آینده نزدیک فراهم سازد.از این رو پژوهش حاضر باطرح سه چشم انداز استراتژیکی به دنبال پاسخ به این سوال است که چشم انداز روابط ایران با آسیای مرکزی وقفقاز در عرصه سیاست چند چانبه گرایی وهمکاری امنیتی پس از ۱۱ سپتامبر چگونه بوده است؟بنابراین مقاله در چارچوب نظریه کارکردگرایی وهمکاری بین المللی وبا روش توصیفی -تحلیلی این فرضیه را مطرح می کند که « چشم انداز روابط ایران پس از ۱۱ سپتامبر با آسیای مرکزی وقفقاز در عرصه سیاست چند جانبه گرایی وهمکاری امنیتی با شناخت دقیق واقعیت های بیرونی وتوانمندی های خود ،بررسی گزینه های عمل احتمالی،برآورد دقیق هزینه ها ودستاوردهای هر اقدام وتصمیم گیری راهبردی همراه بوده است.»درنتیجه می توان گفت استراتژی دوراندیشی وآینده نگری ایران در منطقه آسیای مرکزی وقفقاز با طرح یک برنامه جامع وکامل توسعه محور همراه است.

کلیدواژه ها:

چشم انداز روابط ایران ، سیاست چندجانبه گرایی ، آسیای مرکزی ، قفقاز ، همکاری امنیت