نقش عوامل طبیعی در توزیع فضایی استقرارهای دوران مس و سنگ در شهرستان بستان آباد؛ آذربایجان شرقی

در سخن از الگوی استقرارهای باستانی و چگونگی چیدمان آن در یک منطقه ناگزیر نقش محیط و بسترهای آن در چشمانداز جغرافیایی پررنگ میشود. نحوه توزیع جمعیت و سکونتگاههای انسانی در یک ناحیه جغرافیایی تاثیر بسیاری در ساختهای کارکردی و فعالیتهای انسانی دارد و، علاوه بر تاثیرپذیری از عوامل اجتماعی و فرهنگی، به منزله بستر جغرافیایی فعالیتهای انسانی، به میزان زیادی از پدیدههای طبیعی تبعیت میکند. در این مطالعه نقش عوامل زیست محیطی در شکلدهی و توزیع فضایی استقرارهای انسانی در دوران مس و سنگ در شهرستان بستانآباد بررسی و مطالعه می شود. بدین منظور، ۵۵ محوطه که دربرگیرنده آثار مس و سنگ منطقه است طی سه فصل بررسی باستانشناسی، شناسایی شد. این محوطه ها با استفاده از روشهای آماری (برای تجزیه و تحلیل دادهها) و با درنظرگرفتن عوامل طبیعی همچون آب های سطحی، میزان بارندگی، ارتفاع، اقلیم، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، و شیب ارزیابی شدند. دادهها نشان میدهد ویژگیهای جغرافیایی منطقه به ویژه منابع آبی، ارتفاع، و نوع اقلیم از عوامل مهم شکلگیری الگوهای استقراری منطقه در دوره مورد نظر است و نحوه چینش محوطهها، بیش از هر عامل محیطی دیگر، از این سه عامل تبعیت میکند. نقش حیاتی آب، به ویژه رودخانهها، سبب شده تا محوطهها به شیوه الگوی خطی در امتداد جریان رودخانهها شکل بگیرند.

کلیدواژه ها:

الگوی استقرار خطی ، بستان آباد ، توزیع فضایی ، عوامل طبیعی ، مس و سنگ