پیش بینی میزان پیریت باقی مانده در دمپ باطله های فرآوری زغال با استفاده از روش آماری رگرسیون چند متغیره

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین مشکلات محیط­زیستی ناشی از عملیات معدن کاری، تولید و انتشار زهاب اسیدی در محیط پیرامون آن ها است. زهاب اسیدی اغلب از اکسیداسیون کانی های سولفیدی (به ویژه پیریت) در باطله ها، کانسارها و فرآوری معدنی تولید می شود.  از این رو، پیش بینی و اندازه گیری میزان پیریت نقش شایان توجهی در شناسایی و کنترل زهاب اسیدی دارد. در این مقاله با استفاده از روش آماری رگرسیون چند متغیره، رابطه ای برای پیش بینی میزان پیریت باقی مانده در یک دمپ باطله فرآوری زغال واقع دراطراف کارخانه زغال شویی البرزشرقی پیشنهاد شده است. روش بررسی: پیش بینی میزان پیریت باقی مانده (متغیر هدف) براساس متغیرهای تاثیرگذاری (مستقلی) مانند میزان اکسیژن نفوذی    در ذرات باطله، عمق قرارگیری باطله ها در دمپ، میزان بارش تجمعی (از زمان ایجاد دمپ باطله تاکنون) و دمای محیطی در دمپ     انجام گرفته است. برای تعیین میزان پیریت باقی مانده پس از انجام نمونه برداری و آماده سازی نمونه ها، از روش جذب اتمی برای اندازه گیری میزان آن در سولفور پیریتی استفاده شد. اندازه گیری اکسیژن نفوذی در باطله ها نیز به صورت برجا در محل ترانشه های حفر شده در دمپ باطله انجام شد. یافته ها: نتایج مطالعات آزمایشگاهی نشان داد که میزان پیریت باقی مانده با افزایش عمق باطله ها روند افزایشی داشته است در حالی که اکسیژن در باطله ها تا عمق دو متری از دمپ نفوذ کرده است. پس از اندازه گیری و جمع آوری داده های مورد نیاز آزمایشگاهی و تاریخی، مطالعات آماری گسترده ای بر روی داده ها انجام یافته که به واسطه آن، روابط آماری تجربی بین متغیر هدف و هریک از متغیرهای مستقل ارایه و پیشنهاد شدند. سپس با استفاده از این روابط غیرخطی پیشنهادی و به کمک روش رگرسیون چند متغیره بر اساس الگوریتم افروی مسون (به روش گام به گام)، بهترین مدل (رابطه) پیشنهادی برای پیش بینی میزان پیریت باقی مانده در دمپ باطله زغال ارایه    شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از قابلیت اطمینان بسیار مطلوب ۸۷ درصدی مدل پیشنهادی است. ارتباط بالای داده های اعتبارسنجی و مدل پیشنهادی با ضریب قوت۹۰%= R۲ نیز دلیل دیگری بر مطلوب بودن مدل پیشنهادی برای پیش بینی    میزان پیریت باقی مانده در دمپ باطله زغالی می باشد. مدل پیشنهادی قابلیت استفاده در دمپ های مشابه زغالی را دارد و سبب کاهش قابل توجهی در هزینه ها و زمان بررسی های زهاب اسیدی معدنی در مدیریت محیط­زیستی باطله های معدنی خواهد شد.    

کلیدواژه ها:

دمپ باطله زغال ، پیریت باقی مانده ، رگرسیون چند متغیره ، کارخانه زغال شویی البرز شرقی