بازسازی تغییرات اقلیم کواترنری پسین با استفاده از پذیرفتاری مغناطیسی لس های سعدآباد گرگان

شناخت علل تغییرات اقلیمی جهانی یکی از چالش های مهم علمی است. بازسازی آب وهوای گذشته از بایگانی های مختلف رسوب و یخ نشان می دهد که آب وهوا می تواند به طور چشمگیری در بازه های زمانی متفاوت، از چندین دهه تا هزاره، تغییر کند. گردوغبار بادی، که با تغییرات آب وهوایی جهانی در ارتباط است، یکی از مولفه های مهم سیستم آب وهوایی است که تغییرات ناگهانی گذشته را نشان می دهد. لس ها به طور بالقوه می توانند تغییرات دیرینه محیطی را طی چندین چرخه یخبندان ثبت کنند. در این پژوهش، برش رسوبی سعدآباد، واقع در استان گرگان، جهت بررسی آب وهوای دیرینه، مربوط به MIS ۵e (۱۴۷۰۰۰ تا ۵۷۰۰۰ سال پیش) شمالشرق ایران، با توجه به نبود اطلاعات کافی در خصوص آب وهوای دیرینه و سیستم های تاثیرگذار بر آن در این دوره زمانی، مطالعه شد. بدین منظور ابتدا مطالعات کتابخانهای و میدانی و سپس مطالعات آزمایشگاهی صورت گرفت و تعداد ۹۲ نمونه به فواصل ۱۰ سانتی متری از توالی مورد نظر تهیه و برای همه آن ها پذیرفتاری مغناطیسی اندازهگیری شد. بر اساس نتایج به دستآمده، نمونه ها دارای نوسانات افزایشی در بخشهای پالئوسولی و کاهشی در بخشهای لسی بودند. نتایج حاکی از آن بود که برش رسوبی سعدآباد در طول حدود ۱۴۷۰۰۰ تا ۵۷۰۰۰ سال گذشته حدود سه دوره آب وهوایی گرم و مرطوب و سه دوره سرد و خشک داشته است. در دوره آب وهوایی گرم و مرطوب لایههای خاک دیرینه و شبه خاک دیرینه با میزان پذیرفتاری مغناطیسی بالا و در دوره آب وهوایی سرد و خشک لایههای لس با میزان پذیرفتاری پایین تشکیل شده است. آب وهوای دیرینه و پی بردن به جزئیات تغییرات آن در گذشته به برنامه ریزی های مدیریتی و زیرساختی و ایجاد سناریوهای منطقی اقلیمی در کشور کمک شایانی خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

Magnetic Susceptibility ، Loess ، Paleosoil ، paleoclimate. ، آب وهوای دیرینه ، پالئوسول ، پذیرفتاری مغناطیسی ، لس.