بررسی راهکارهای زراعی تراکم بوته و سطح کود نیتروژن بر تولید کلزای پاییزه (Brassica napus L.) در شرایط تداخل با جمعیت علف هرز ارشته خطایی (Lepyrodiclis holosteoides Fenzl.)

سابقه و هدف: مدیریت کلزا برای تولید عملکرد بالای دانه همراه با کیفیت مطلوب، مستلزم توجه دقیق به ارزیابی وضعیت تغذیه ای گیاه به خصوص مقدار نیتروژن طی فصل رشد، تعیین تراکم مطلوب و کنترل علف های هرز می باشد. یکی دیگر از عوامل مهم مدیریت زراعی جهت دستیابی به عملکرد بالا در کلزا، کنترل علف های هرز می باشد. عدم وجود علف کش های اختصاصی برای کنترل علف های هرز در این محصول سبب خسارت هنگفت به این محصول کلزا شده است. علف هرز ارشته خطایی به عنوان یکی از علف های هرز مهاجم در چند سال اخیر در مزارع کلزا شایع شده است. با وجود گسترش سریع این علف هرز در کشور تاکنون پژوهشی در ارتباط با رقابت آن با کلزا نشده است. لذا این آزمایش با هدف بررسی اثرات مقادیر نیتروژن و تراکم کلزا در شرایط رقابت با علف هرز ارشته خطایی انجام شد. مواد و روش: این آزمایش در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ در مزرعه پژوهشی مرکز آموزش عالی امام خمینی کرج انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مقدار نیتروژن از منبع کودی اوره (۴۶ درصد نیتروژن) در چهار سطح صفر، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، تراکم کلزا در دو سطح ۷۰ و ۹۰ بوته در متر مربع و تراکم علف هرز ارشته خطایی در چهار سطح صفر، ۵، ۱۰ و ۱۵ بوته در متر مربع بود. یافته ها: مقایسه میانگین اثر متقابل تراکم کلزا و سطوح نیتروژن نشان داد که بیشترین تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه، در تراکم کلزا ۹۰ بوته در متر مربع با مصرف ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که در تراکم های ۵، ۱۰ و ۱۵ بوته در متر مربع علف هرز ارشته خطایی، به ترتیب ۱۱، ۱۹ و ۳۲ درصد در تراکم کلزای ۷۰ بوته و به ترتیب ۵، ۹ و ۱۴ درصد در تراکم کلزای ۹۰ بوته در متر مربع سبب کاهش عملکرد دانه کلزا نسبت به تیمار عدم حضور علف هرز شد. نتایج اثر سطوح نیتروژن و تراکم علف هرز ارشته خطایی نشان داد که بیشترین عملکرد دانه با ۳۳۳۵ کیلوگرم در هکتار در تیمار ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و بدون حضور ارشته خطایی بدست آمد که با حضور ۵، ۱۰ و ۱۵ بوته در متر مربع از این علف هرز عملکرد دانه به ترتیب ۸، ۱۴ و ۲۸ درصد کاهش نشان داد. نتیجه گیری: بطورکلی نتایج نشان داد که در هر دو تراکم کلزا با افزایش کود نیتروژن تا ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار علاوه بر بهبود عملکرد دانه و اجزای عملکرد سبب افزایش توان رقابتی کلزا در مقابل علف هرز مهاجم ارشته خطایی خواهد شد.

کلیدواژه ها:

تعداد خورجین در بوته ، شاخص برداشت ، عملکرد دانه ، علف هرز