تحلیل همدید یخبندانهای فراگیرو بادوام ایران

در این پژوهش از دادههای روزانهی دمای کمینهی درون یابی شدهی پایگاه داده اسفزاری در بازهی زمانی ۱/۱/۱۳۴۰ تا ۱۱/۱۰/۱۳۸۳ استفاده شده است. برای تحلیل همدید و شناسایی روزهای همراه با یخبندان فراگیر و بادوام، دو معیار گستره و دوام در نظر گرفته شد. معیار فراگیری یخبندان روزی در نظر گرفته شد که دمای کمینه دست کم در ۵۰ درصد از گسترهی ایران زیر صفر درجهی سانتیگراد باشد و از لحاظ دوام دستکم سه روز ادامه داشته باشد. برای روزهایی که دو شرط یاد شده را داشتند، دادههای فشار تراز دریا از پایگاه مرکز ملی جو و اقیانوسشناسی امریکا(NCEP/NCAR)استخراج شد. سپس به کمک تحلیل خوشهای با روش ادغام وارد دادههای فشار تراز دریا دستهبندی شدند. نتایج نشان داد که ۵ الگوی فشار تراز دریا با آرایشهای متفاوت منجر به رخداد یخبندانهای فراگیر و بادوام ایران زمین میشوند. همزمان با رخداد هر کدام از الگوها نقشهی مربوط به میانگین دمای کمینهی ایران نیز ترسیم شد. شدت یخبندان در مناطق مختلف ایران هماهنگ با مسیر زبانههای سامانههای جوی واچرخندی است. به نظر میرسد که نحوه قرارگیری، شدت و جابجایی کمفشار جنبقطبی مهمتر از شدت سامانههای واچرخندی سیبری و اروپایی است.   

کلیدواژه ها:

یخبندان ، الگوهای همدید ، فراگیر ، دوام ، ایران