جامعهپذیری جنسیت و جدال زیرساختهای زبانی مردانه و زنانه در شعر فارسی و عربی (بر اساس دیدگاه نقدی عبدالله غذامی)

ادبیات از دیرباز مانند دیگر فعالیت­های فکری و معنوی انسان هدف و منظوری اجتماعی و فرهنگی داشته است. لذا به موازات تحولات جامعه، دست­خوش دگرگونی گشته و آینه تمام­نمای جامعه خویش بوده است. با مروری بر ادبیات ملل، می­توان نحوه تاثیرپذیری آن را از مقوله­های جنسیت، زبان و فرهنگ مشاهده کرد. وجود تشابه و نقاط مشترک فراوان بین شعر فارسی و عربی، ضرورت تطبیق دیدگاه نقدی غذامی را بین دو ادبیات ایجاب کرده است. این پژوهش، که با روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است، در تلاش است تا نقاط مشترک بین دو ادب را از زاویه دیگر بازگو کند. نتیجه اینکه، شعر عربی و فارسی از همان ابتدا عرصه جدال زیرساخت­های زبانی مذکر و مونث بوده است. در دوره کلاسیک، زبان مذکر و نرینه­محور حاکم است و اگر معدود زنانی پای در عرصه شعر و شاعری گذاشتند، به ­ناچار و به اجبار فرهنگ و گفتمان شعری رایج آن زمان، زبانی مردانه داشتند. در دوران معاصر و با ارتباط شرق با غرب، آشنایی با جنبش­های آن و در نتیجه آزادی عمل بیشتر، بستر مناسب برای آگاهی زنان از وضع خویش فراهم آمد و در فعالیت­­های اجتماعی و فرهنگی نقش پررنگ­تری داشتند. با ورود زنان به عرصه شعر، زبان شعری در هر دو ادب، آن فخامت و مردانگی دوران کلاسیک خود را از دست داد و با پذیرش ویژگی­های زبانی زنانه، دچار نرمی، لطافت و انعطاف­پذیری بیشتری شد. نازک الملائکه و فروغ فرخزاد، از پایه­گذران زیرساخت­های زبانی زنانه در شعر بودند و با آگاهی کامل به ابراز احساسات زنانه در شعر می­پرداختند.  

کلیدواژه ها:

نقد فرهنگی ، شعر فارسی و عربی ، زیرساخت­های زبانی مذکر و مونث ، عبدالله غذامی