تخمین سهم نسبی منابع چندگانه نیترات در آب زیرزمینی دشت ورامین با استفاده از مدل اختلاط ایزوتوپی بیزی

آلودگی نیترات آب‌های سطحی و زیرزمینی مشکل مهم کیفیت آب در کره زمین است. در پژوهش‌های متعدد از روش علمی تعیین روابط δ15N-  و δ18O-  برای مشخص نمودن منابع غالب نیترات در آب‌های زیرزمینی، با وجود همپوشانی دامنه‏های ایزوتوپ نیترات و وقوع تفریق ایزوتوپی نیترات، استفاده می‌شود. منابع پتانسیل نیترات در منطقه مورد مطالعه شامل کودهای شیمیایی آمونیوم‌دار، پساب تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران، فاضلاب‌های انسانی و حیوانی، رودخانه شور، بارندگی و نیتروژن آلی خاک است. برای شناسایی منابع مختلف نیترات و تخمین سهم نسبی آن‌ها در آب زیرزمینی آبخوان ورامین، از ایزوتوپ‌های دوگانه نیترات (δ15N-  و δ18O- ) و مدل اختلاط ایزوتوپی بیزی برای 38 نمونه در آبان 1396 استفاده شد. بر اساس آنالیز خوشه‌ای سلسله مراتبی، 38 نمونه آب ‌زیرزمینی از لحاظ خصوصیات هیدروشیمیایی به سه خوشه (گروه‌های یک تا سه) تقسیم‌بندی شدند. میانگین مقدار δ15N-  برای گروه‌های 1، 2 و 3 به‌ترتیب ‰1/2 ±7+، ‰1/1 ±2/10+ و ‰1/2 ± 1/16+ و میانگین δ18O- ، به‌ترتیب ‰9/1 ±3/2+ ، ‰8/0 ±6/0+، ‰4/1 ±2/6+ بود. مدل SIAR نشان داد که کودهای آمونیوم‌دار و فاضلاب، بیشترین سهم نیتروژن آلی خاک و بارندگی کمترین سهم را در آلودگی نیترات آبخوان ورامین دارند.

کلیدواژه ها:

آلودگی نیترات ، ایزوتوپ پایدار ، سهم منابع آلاینده ، SIAR ، آبخوان ورامین