شناسایی پاتوتایپ(های) قارچ ‭Verticillium dahliae ‬جداسازی شده از زیتون و ارزیابی مقاومت ژنوتیپ های مختلف زیتون به بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی با استفاده از ‭Real- time PCR‬

پژمردگی ورتیسلیومی یکی از بیماری های مهم زیتون است که با تخریب آوندها باعث خشکیدگی شاخهها، کاهش عملکرد و در نهایت مرگ درختان بیمار میشود. قارچ عامل بیماری، ‭Verticillium dahliae‬، در دوگروه متمایز تحت عنوان پاتوتایپ های برگ ریز ‭(Defoliating) ‬و غیر برگ ریز ‭(Non-defoliating) ‬دسته بندی می شوند. در این تحقیق با هدف استفاده از روش های مولکولی برای شناسایی پاتوتایپ های این قارچ، از درختان زیتون مشکوک به پژمردگی ورتیسیلیومی در منطقه طارم در استان زنجان نمونه برداری شد. با استفاده از روش های معمول، کشت و خالص سازی قارچ ورتیسیلیوم انجام گردید. متعاقبا ‭DNA ‬این جدایه هابا استفاده از روش‭CTAB ‬استخراج شد و واکنش ‭PCR ‬و ‭Nested-PCR ‬با استفاده از آغازگرهای طراحی شده اختصاصی دو نوع پاتوتایپ انجام شد. با توجه به طول قطعات ‭DNA‬تکثیر یافته، از بین ‮‭12‬ جدایه قارچ ورتیسیلوم شناسایی شده در این تحقیق ‮‭11‬جدایه از نوع ‭ND ‬و یک جدایه از نوع Dتشخیص داده شد. برای ارزیابی مقاومت ارقام زیتون، نهال های پنج ماهه ارقام زرد (بومی منطقه طارم)، آربیکن، آبلونکا و کرونایکی موجود در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم نسبت به بیماری به روش غوطه ور سازی ریشه نهال ها با سوسپانسیون‮‭107‬ اسپور جدایه ‭D ‬قارچ عامل بیماری تلقیح گردید. استخراج‭DNA ‬از ریشه نهال های تلقیح شده اولین بار بلافاصله پس از تلقیح و سپس در زمان های ‮‭77-56-41-27-15-7-2‬ روز بعد از تلقیح انجام گردید. روند افزایش تدریجی میزان ‭DNA ‬قارچ موجود در ریشه نهال ها با روش ‭Real- time PCR ‬و با استفاده از ‭SYBR‬ض ‭Green ‬همراه با آغازگرهای اختصاصی کمیت سنجی گردید. نتایج بررسی نشان داد که در طول زمان، نسبت ‭DNA ‬قارچ به ‭DNA ‬کل در ارقام زرد و آربیکن نسبت به ابلونکا وکرونایکی افزایش بیشتری داشتند. رقم کرونایکی محدودیت بیشتری برای استقرار پاتوژن در روی ریشه ایجاد نمود. بررسی توسعه بیماری در روی رقم کرونایکی همچنین نشان دادکه در رقم مذکور علایم بیماری با شدت کمتری بروز پیدا می کند. با این حال در روی ریشه رقم ایرانی زرد، قارچ عامل بیماری توانست با سرعت بیشتری تکثیر یافته وعلایم شدیدتری از بیماری را ظاهر سازد. نتایج این بررسی نشان داد که تکنیک ‭Real-time PCR ‬ابزار مناسبی برای ارزیابی مقاومت ژنوتیپ های مختلف زیتون نسبت به بیماری پژمردگی ورتیسلیومی است که می تواند در کنار روش های معمول برای غربالگری ارقام مقاوم به بیماری مورد استفاده قرار گیرد. لغات کلیدی: زیتون، مقاومت، پاتوتایپ برگ ریز و غیر برگریز، تکنیک ‭Real time PCR