ارزیابی سیاستهای دولت در برنامه های آبیاری نوین کشاورزی (مطالعه موردی استان اردبیل)

آب از جمله سرمایههای حیاتی بشر و موجودات عالم است که جایگزین دیگری ندارد، و به عنوان نیروی محرکه اصلی فعالیتهای کشاورزی به شمار میآید. در بسیاری از کشورها به خصوص مناطق خشک و نیمه خشک، مثل ایران، آب برای تولید و عملآوری محصولات کشاورزی از اهمیت بیشتری برخوردار است. متاسفانه علی رغم وجود محدودیتهای شدید منابع آبی، بهرهوری استفاده از این نهاده بسیار با ارزش، پایین است. اعمال مدیریت مناسب بر مصرف بهینه آب در مزارع و واحدهای بهرهبرداری در قالب سیاست و برنامههای اجرایی، مهمترین اقدامی است که در استفاده بهینه از منابع آبی و مقابله با کم آبی و بی آبی در مناطق مختلف کشور صورت می پذیرد.از جمله اقدامات انجام شده در جهت بهبود بهرهوری و صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی، توسعه و گسترش استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اقتصادی برنامه آبیاری تحت فشار در استان اردبیل انجام شده است. هدف اصلی از این مطالعه بررسی اثرات اقتصادی آبیاری تحت فشار از یک طرف و شناسایی موانع و عوامل موثر بر توسعه و پذیرش آن توسط کشاورزان از طرف دیگر میباشد . برای این منظور از دادههای سال زراعی 1394-1393 با تکمیل 340 پرسشنامه از دو گروه کشاورزان منطقه (170 فقره پرسش نامه از کشاورزان دارای آبیاری تحت فشار و 170 فقره پرسشنامه دیگر از کشاورزان دارای آبیاری سنتی) و دادههای سری زمانی (از سال 1372 تا سال 1394)، با بکارگیری مدل لاجیت، تابع تولید و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است.نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها نشان میدهد که با اجرای سیستم آبیاری تحت فشار, در میزان آب مصرفی و هزینههای تولید صرفه جویی شده و میزان تولید محصول مورد نظر و سطح بهرهوری آب با سطح معنی داری یک درصد، بهبود و افزایش یافته است. همچنین رضایت کشاورزان از خدمات اداری و بانکی، آموزش و توجیه کشاورزان نسبت به فواید و مزایای طرح و تامین به موقع اعتبارات اجرایی با سطح معنی داری یک درصد، از جمله عوامل تاثیر گذار مهم در پذیرش آبیاری تحت فشار توسط کشاورزان و موثر بر توسعه آن به شمار میآیند. لذا توصیه میشود با رفع موانع و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فنی و اجرایی، با اعمال مدیریت لازم بر مصرف صحیح آب و اصلاح قانون اخذ آب بها بر مینای حجم آب مصرف شده، نسبت به توسعه و گسترش سیستم آبیاری تحت فشار با مشارکت کشاورزان اقدام شود.کلید واژه ها: ارزیابی-سیاستهای دولت-آبیاری نوین-کشاورزی- استان اردبیل