کاربرد رسوبات سد سفیدرود در صنایع ساختمانی

انباشته شدن رسوبات در دریاچه سدها یکی از بزرگترین مشکلاتی است که در مورد سدهای تمامی دنیا وجود دارد. سد سپیدرود نیز به طور جدی با این مشکل مواجه است. محاسبه عمر این سد گویای این واقعیت است که سد در مدت نزدیک به 30 سال (یعنی حدود 7 سال دیگر) گنجایش مفید خود را بکلی از دست خواهد داد از انجا که از مدتها پیش نیاز روزافزون به مواد خام جهت صنایع آجر و سرامیک در ایران وجود داشته است لذا برای برطرف نمودن این نیاز و حل مشکل بالا اندیشه استفاده از این رسوبات در صنایع ساختمانی به صورت یک طرح صنعتی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. هم اکنون از روش رسوب زدایی برای کاهش سطح رسوبات سد سفیدرود استفاده می شود. به این ترتیب که با باز کردن دریچه های پایینی سد، آب با فشار زیاد رسوبات را با خود به خارج می راند. استفاده از این روش مشکلات زیادی به همراه دارد از جمله اینکه پایین امدن سطح آب در طی عمل رسوب زدایی( حدود یک متر در هفته) باعث لغزش توده ای از رسوبات و تحرک آن می شود که جلو دریچه های سد انباشته شده و مانع عبور جریان آب می گردد. مشکل اصلی دیگر در این روش فرسایش دیواره دریچه های پایینی سد است .علا.ه بر آن، هرساله با خروج رسوبات از دریچه های سد تعداد بیشماری ماهی نیز از بین می رود. اشکال دیگر روش رسوب زدایی آن است که رسوبات وارد شده به دریاچه سد عمدتا در قسمتهای بالای دریاچه ته نشین می گردد و حال آن که با باز شدن دریاچه ها تنها رسوبات قسمت انتهایی (نزدیک به سد) تخلیه می شود. ضمنا برای خارج کردن رسوبات نیزمحدودیت زمانی وجود دارد تا میزان ذخیره دریاچه کاهش شدیدی نیابد. به جای روش رسوب زدایی یا به موازات آن می توان رسوبات دریاچه را لایروبی نمود و با استفاده از ماشین های سنگین نظیر بولدوزر و دستگاههای لایروب رسوبات را از کناره های دریاچه و یا کف آن به کارخانه حمل کرد. با توجه به اینکه در استان گیلان کارخانه سفال و آجرپزی محدود بوده و نیازهای این استان از تهران و تاکستان تامین می گردد لذا تاسیس کارخانه هایی در منطقه سد سپیدرود از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این گزارش توصیفی از روشهای آزمایش مورد استفاده در شناخت خصوصیات کانی شناسی شیمیایی و فیزیکی رسوبات آورده شده و هم چنین شناسنامه هر خاک ارائه و در مورد کیفیت و مناسب بودن آن برای مصارف خاص ساختمانی اظهار نظر شده است.

کلیدواژه ها:

سد ، رسوبات ، صنایع ساختمانی