مدل سازی برخی از عوامل موثر بر فرسایش شیاری با استفاده از منطق فازی

یکی از چالش های بزرگ در فرآیند برنامه ریزی و مدیریت اکوسیستم های طبیعی از جمله منابع آب و خاک، عدم درک پیچیدگی ها و پویایی این اکوسیستم ها در مدل های مرسوم می باشد اما بر اساس ایده اساسی تئوری فازی، می توان این محدودیت را وارد مدل نمود. در این پژوهش نیز به منظور مدل سازی رابطه عوامل درصد سنگریزه سطح زمین ، درصد سیلت و اثر مشترک طول شیب و درصد شیب با عامل سطح مقطع شیار در واحد طول ، مدل های فازی متعددی با استفاده از عملگرهای فازی، توابع عضویت متفاوت و روش های مختلف غیرفازی ساز ساخته شدند. در انتخاب مناسب ترین مدل علاوه بر میزان آماره ترکیبی خطای نقطه ایده آل (IPE)، به تعمیم پذیری مدل نیز توجه شد. در تمامی روش های دفازی سازی، به جز روش بزرگترین ماکزیمم، مدل های فازی با ترکیب توابع عضویت گوسی و ذوزنقه ، گوسی 2 و ذوزنقه و تابع عضویت گوسی 2 جزء مدل های منتخب از نظر کمترین میزان IPE شناخته شده اند. آنچه که در میان مدل های بهینه قابل توجه می باشد، حضور تابع گوسی به تنهایی یا در ترکیب با سایر توابع است. همچنین نتایج نشان دادند که در مدل سازی فرسایش شیاری، استفاده از توابع نرم تر نظیر توابع گوسی نتایج بهتری نسبت به توابع تیز و ساده نظیر ذوزنقه و مثلث به دنبال دارد. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده، اگر تنها سادگی مدل مدنظر باشد ترکیب دو تابع ذوزنقه و مثلث از نتایج بهتری نسبت به استفاده از هر یک به تنهایی، برخوردار است. پیشنهاد می شود تحقیقات بیشتری در رابطه با به کارگیری تکنیک های فازی و هوش مصنوعی در راستای مدیریت و مدل سازی در منابع طبیعی به عمل آید.

کلیدواژه ها:

تابع عضویت ، منطق فازی ، فرسایش شیاری ، مرتع ، احمدآباد مشهد