شرط استقلال موافقتنامه داوری از قرارداد اصلی در حقوق ایران و حقوق بین الملل

موافقتنامه داوری می تواند به صورت قرارداد مستقل واقع شود و یا به صورت شرط ضمن عقد. امروزه استقلال شرط داوری به عنوان یک قاعده در مقررات داوری ملی برخی کشور‎ها مانند آلمان و انگلستان و نیز در داوری‎های تجاری بین المللی پذیرفته شده است. حکم به بطلان یک قرارداد قانوناً مستلزم بطلان شرط داوری مندرج در آن نیست و دیوان داوری اختیار خواهد داشت که نسبت به وجود یا اعتبار قراردادی که قید داوری بخشی از آن است، تصمیم بگیرد. جز در مواردی که طرفین به گونه ای دیگر توافق کرده باشند، صرف این ادعا که قرارداد اصلی باطل یا بی اعتبار بوده، یا اساساً وجود ندارد، باعث توقف صلاحیت مرجع داوری نمی‎شود، مشروط به اینکه مرجع داوری اعتبار موافقتنامه داوری را احراز نماید. استقلال شرط داوری از قرارداد اصلی در حقوق سایر کشورها و در اسناد بین المللی به طور گسترده مورد پذیرش قرار گرفته است اما درحقوق ایران در خصوص استقلال شرط داوری در عرصه داخلی اختلاف نظر وجود دارد. در قانون داوری تجاری بین المللی این استقلال پذیرفته شده است. در این پژوهش درصدد پاسخ به این سوال هستیم که رویکرد قانون گذار ما در خصوص استقلال شرط داوری چیست؟ یافته های تحقیق این نتیجه را در پی خواهد داشت که در عرصه داخلی نظر موافقان استقلال قابل دفاع تر است اما راه حل نامشخص قانون گذار ایران در عرصه داخلی قابل انتقاد بوده و دشواری تفکیک داوری داخلی و بین المللی ضرورت یکسان سازی قوانین در این خصوص را تأیید می‎نماید اما تا آن هنگام بهتر است در حقوق داخلی نیز پیرو نظریه استقلال باشیم و یا با تکمیلی دانستن ماده 461 قانون آیین دادرسی مدنی این امکان را برای طرفین فراهم آوریم که با توافق خود شرط داوری را مستقل از قرارداد اصلی در نظر بگیرند.

کلیدواژه ها:

داوری ، شرط داوری ، بطلان قرارداد ، تاثیر بطلان عقد بر شرط ، حقوق ایران ، حقوق تجارت بین الملل