درباره نقش رو به گسترش تکنولوژی های نوین در تحولات آینده جوامع بشری

حس خوش بینی نسبت به بسیاری از فناوری ها و تکنولوژی های نوین همواره می تواند همراه با احساس همدلی و در عین حال مراقبت توام باشد. حقیقت این است که همچنان بسیاری از متخصصین به دنبال مسائل قدیمی مربوط به گذشته هستند که این امر خود می تواند مانعی مهم در جهت پیشرفت هر چه بیشتر رو به جلو، در مورد مسائل گوناگون و متفاوت آینده جوامع بشری باشد. چرا که در این صورت اساسا تفکری پیرامون مسائل نامحتمل مربوط به آینده صورت نمی پذیرد و یا به عبارتی دیگر از مزایای متفاوت نحوه و یا نوع تفکر غیرخطی برخوردار نخواهیم گردید. البته درهمین ارتباط، بسیاری از متخصصین آینده نگر حوزه مربوطه نیز معتقد می باشند که اتفاقا تنها موارد نامحتمل مربوط به آینده هستند که در حقیقت ارزش فکر کردن و صرف نمودن وقت را دارند و لذا ما باید همواره به دنبال کشف آن گونه از موارد نوعی مورد اشاره باشیم.

بر خلاف بسیاری از متخصصین این حوزه از علوم، کارآفرینان همواره و با اشتیاق کامل نسبت به چشم انداز مورد نظر خود و عموما بدون توجه به مخاطرات و یا ریسک های احتمالی آن، رویاهای فراوانی را که در سر می پرورانند به واقعیت تبدیل می نمایند. بنابراین حقیقت این است که ما اساسا به جهت محقق نمودن بسیاری از رویاها و یا آرزوهای به ظاهر ناممکن خود به واقعیتی عینی، به عنصر شجاعت و یا بی پروایی، به مراتب بیشتری نیاز خواهیم داشت. و لذا در همین راستا می بایست توجه نمود که اصولا معنای اساسی واژه کارآفرینی نیز درهمین چارچوب تعریف می گردد. معنایی که عموما نیز بسیاری از تیپ های شخصیتی، در تمام طول عمر کاری خود به دنبال محقق نمودن آن می باشند.

در طول چهل سال گذشته و به خصوص در حوزه علوم تکنولوژی، اساسا نمی توان تغییرات بزرگ و یا عمده ای را بدون وجود عناصرمهم نوآوری و یا خلاقیت در سطح جوامع میزبان به یاد آورد. البته در این خصوص استثناهایی از قبیل مواردی خاص در حوزه علوم بیوتکنولوژیک وجود داشته است. و لذا به عنوان مثال، در مورد بسیاری از پروژه های موفق نوآورانه می توان به پروژه اسپیس ایکس و کاربرد آن در صنایع هوا و فضا و همچنین پروژه ماشین های برقی به منظور به حداقل رسانیدن مصرف انرژی های فسیلی و یا پروژه تاکسی های هوایی اوبر اشاره نمود. به عنوان یکی دیگر از نوآوری های موثر و تاثیرگذار زمانه ما در حوزه تکنولوژی ها و فناوری های نوین نیز، می توان به عرضه کارت های اعتباری و اختصاص دادن اعتباری خاص و جداگانه به آنها برای اولین بار و در طول دهه هفتاد میلادی اشاره نمود. حال در ادامه مباحث پیشین و در ارتباط با سناریوهای محتمل آینده در حوزه فناوری های نوین، به بیان برخی دیدگاه های مطرح متخصصین و صاحب نظران این حوزه از علوم خواهیم پرداخت.

به عنوان اولین سناریو، به نظر می رسد که اساسا و به واسطه توسعه هوش مصنوعی، اکثریت تخصص هایی که ابداع و یا اجرای آنها امکان پذیر می شود رایگان خواهند گردید. به عنوان یک نمونه از تغییرات شگفت انگیز مربوط به آینده، می توان به ابعاد متنوع دسترسی و استفاده از طیف گسترده ای از مراقبت های اولیه و لازم پزشکی و درمانی، برای هر انسانی در روی کره زمین اشاره نمود. و به عنوان نمونه ای دیگر نیز، اساسا تصور این مورد که هر کودکی قادر خواهد شد تا در هر زمان و یا هر مکانی معلم خصوصی مورد نیاز خود را به شیوه ای کاملا در دسترس و البته رایگان در اختیار داشته باشد حقیقتا شگفت انگیز خواهد بود. البته باید توجه نمود که دو مزیت مورد اشاره فوق، یعنی مسئله رایگان بودن و در دسترس قرار داشتن در مورد تخصص های کلیدی و متفاوت دیگری نیز از قبیل علوم مهندسی سازه و یا تخصص های مرتبط با بیماری های سرطان و همچنین بسیاری دیگر از شاخه های علوم، صادق خواهند بود. ضمن این که اساسا و به طور بنیادین نیز می توان این گونه تصور نمود که به زودی و همزمان با گسترش تکنولوژی های نوین، چیزی در حدود یک میلیارد ربات انسان نما به واسطه برخورداری از ظرفیت کار روزانه بیشتر و البته با کیفیت تر، جایگزین قطعی نیروی کار امروزه انسانی خواهند گردید و اساسا نوع جوامع انسانی را نیز از گرفتاری های مرتبط با مقوله بردگی، به ویژه در مورد مشاغل سخت و طاقت فرسا در قالب نظام های سرمایه داری عمدتا سنتی، آزاد و رها خواهند گردانید. به عنوان نمونه ای از نوع آزادی مطرح شده فوق، می توان به رهایی انسان و نیروی کار با ارزش آن از قید و بند هشت ساعت کار و فعالیت مداوم و یکنواخت که عمدتا نیز در خط مونتاژ کارخانه های بزرگ و آن هم به طول مدت بیش از سی سال صورت می گیرد، اشاره نمود. هر چند که می دانیم در خصوص این قبیل از مشاغل مورد اشاره، نیروی کاری ذینفع همواره در طول تاریخ از شیوه مناسبات و تنظیم نوع روابط عمدتا غیر عادلانه و یا به اصطلاح فلسفی آن به شکل برده وار، رنج می برده است. و لذا با توجه به تغییرات کلی پیش روی جوامع بشری و مسئله گسترش روزافزون فناوری های نوین، در آینده دولت ها قادر خواهند شد تا از شدت آسیب پذیری و یا احیانا آوارگی نیروهای انسانی با ارزش خود کاسته و همچنین مراقبت های پزشکی و یا غیر پزشکی لازم و مورد نیاز آن دسته و یا گروه از افراد خاص را نیز به خوبی و به شیوه ای درست اعمال نمایند. بنابراین با توجه به فاکتور مهم کافی بودن توزیع مجدد ثروت در سطح جوامع میزبان، دقیقا در همین نقطه می باشد که می توان احساس رضایت و در عین حال خوش بینی های همدلانه اکثریتی را نیز نسبت به پیشرفت های کلی و مستمر تکنولوژی های نوین ابراز نمود.

به عنوان یکی دیگر از مشاغل رایگان و در دسترس آینده، می توان به مهارت برنامه نویسی اشاره نمود. شاید تصور ما از کامپیوترهای امروزین، ویژگی های گستردگی و فراگیری آنها باشد اما در ادامه و در آینده ای نه چندان دور، مهارت های مرتبط با این پدیده ساخته دست بشر به مراتب رایج تر، فراگیرتر و گسترده تر از گذشته خواهند گردید. و اساسا طولی نیز نخواهد کشید که کامپیوترها به مانند یک ابزار کاربردی علوم الکترونیک، در پس زمینه بسیاری از امورات زندگانی تمامی ما انسان ها قرار خواهند گرفت. این دستگاه ها در ادامه مسیر تکاملی خود، نه تنها قادر به درک دستورالعمل های انسانی خواهند گردید بلکه اساسا و به مرور زمان نیز با مهارت های ذاتی انسان ها تطابق پیدا خواهند نمود و بنابراین در آن هنگام می باشد که افراد و کارکنان متفاوت، به جای یادگیری نحوه کار با کامپیوترها به شیوه سنتی و یا مرسوم آن، قادر به برقراری ارتباطات صوتی فوق هوشمند و مورد نیاز لحظه ای خود نیز، خواهند گردید.

در طی سالیان گذشته و در فرآیند اجرای کنفرانس ها و رویدادهای علمی مهمی که اغلب نیز در شهرهای بزرگ دنیا برگزار می گردید، متخصصین و صاحب نظران حوزه تکنولوژی، عمدتا پیرامون ایفای نقش موثر و احتمالی هوش مصنوعی در تولید انواع صوت و یا موسیقی ایده آل فرضیاتی را ارائه نموده اند که البته همچنان نیز با شک و تردیدهای زیادی همراه می باشد. نکته حساس در خصوص مقوله مطرح شده فوق، این است که اساسا به کارگیری همزمان هوش مصنوعی همراه با خلاقیت های ذاتی هوش انسان، سطح نوآوری و ایده های نوین ارائه شده در اموری از قبیل ایجاد انواع متنوعی از سرگرمی ها و یا طراحی های مدرن را به طرز چشمگیری نسبت به گذشته قبل از آن افزایش خواهند داد. بنابراین می توان اذعان داشت که عملا مسئله دسترسی به اینترنت نیز به طرز شگفت انگیزی توسط عوامل و یا کارگزارانی انجام خواهد گردید که خود، در حال انجام خدمات تخصصی گوناگون و متنوعی برای ما انسان ها می باشند.

و لذا به همانگونه که جلوتر نیز اشاره گردید یکی از حوزه های مهم متاثر از تحولات آینده تکنولوژیک، مقوله پزشکی می باشد. هر چند امروزه نیز ما اساسا از سطح دانش پزشکی خوبی برخوردار می باشیم اما دانش فعلی ما که عمدتا در سطح طبابت صرف می باشد قطعا به سطوح بالاتر و البته وسیع تر علوم پزشکی تغییر ماهیت خواهد داد. به عبارت دیگر و یا به بیانی دقیق تر، مراقبت های بهداشتی و اصولی و در عین حال پیشگیرانه به منظور جلوگیری از وقوع بسیاری از بیماری ها، جایگزین قطعی شیوه های درمان سنتی خواهند گردید. به عنوان یک نمونه مهم و در عین حال غم انگیز از مورد فوق، می توان به موارد متعددی از حملات قلبی اشاره نمود که افراد، عمدتا به واسطه آن حمله قلبی صورت گرفته و البته دیرهنگام، متوجه نوع بیماری قلبی پیش زمینه ای خود می گردند. هر چند که اساسا فرد بیمار می بایست خیلی زودتر و البته سریع تر از وجود نوع بیماری پیش زمینه ای خود اطلاع حاصل می نمود.

در ارتباط با تغییرات تغذیه ای و غذایی آینده نیز ما شاهد انواع جدیدی از پروتئین ها که حقیقتا نیز به اکتشاف آنها نیاز داریم، خواهیم بود. البته در ارتباط با همین تغییرات غذایی جدید، ایجاد و اکتشاف انواع متنوعی از کودهای کشاورزی نیز ضروری به نظر می رسد. در ارتباط با همین مورد می دانیم که ماده ای به نام روبیسکو ( Rubisco )، تقریبا به عنوان یکی از رایج ترین انواع پروتئین در روی کره زمین شناخته می شود. و تقریبا به جز در مواردی خاص می توان اثری از روبیسکو و البته در پس زمینه آن وجود ماده مهم کلروفیل را در هر جایی که بتوانیم آن را به رنگ سبز مشاهده نماییم، احساس نمود. بنابراین ما در آینده شاهد انواع متنوع تر و البته سازگارتر انواع پروتئین ها با محیط زیست طبیعی انسانی خواهیم بود که خود به تنهایی نیز می تواند مقوله ای بسیار هیجان انگیز باشد.

از دیگر مواردی که دستخوش تغییرات بنیادین قرار خواهد گرفت مسئله حمل و نقل می باشد. ما به زودی قادر خواهیم بود تا با ایجاد نمودن و جایگزینی سیستم های حمل و نقل سریع و ارزان و در عین حال بدون راننده و البته به صورت کاملا فراگیر و بنیادین، تحولاتی مهم و در عین حال تاریخی را در این عرصه خاص نیز به ثبت برسانیم. البته و در حقیقت امروزه نیز ما در حال ساخت سیستم های حمل و نقل نسل جدیدی می باشیم که به عنوان نمونه با سرعتی در حدود چهار هزار مایل در ساعت به صورت هوایی پرواز می نمایند. بنابراین درهمین ارتباط نیز طولی نخواهد کشید که ما قادر خواهیم شد تا مثلا به عنوان نمونه، مبدا نیویورک را به مقصد لندن تنها به جهت صرف نمودن یک وعده غذایی دلخواه، در مدت زمان کوتاهی پرواز نماییم. که البته این مهم نیز خود، موجبات نزدیک تر شدن بسیاری از مناسبات جهانی گذشته به یکدیگر را به شیوه ای کاملا تاریخی به ثبت خواهد رسانید.

از طرفی در ارتباط با توسعه یافتگی در حوزه انرژی های پاک نیز باید اشاره نمود که حقیقتا و به طور کلی جوامع انسانی امروزین دیرهنگامی است که نگران تامین میزان انرژی مورد نیاز خود می باشند. البته پاسخ و راه حل احتمالی به این قبیل از نیازهای اساسی را نیز می توان در منابع مربوط به انرژی های بادی و یا خورشیدی در نظر گرفت. ضمن این که به طور کلی منابع تولید و توزیع این دسته از انرژی های پاک، خود حقیقتا به عنوان یک راه حل عالی در راستای تامین منابع انرژی مورد نیاز اکثریت جوامع بشری می باشند. به گونه ای که مسئله گسترش و بسط آنها نیز اساسا از سوی بسیاری از مسئولین و دولتمردان در سطوح جهانی، مورد حمایت و استقبال چشمگیری قرار گرفته است. و به همین جهت است که حقیقتا می توان چنین استنباط نمود که جایگزین قطعی نیروگاه های زغال سنگ و گاز طبیعی امروزین، این دسته از انرژی های پاک و در عین حال سودمند برای جوامع میزبان، خواهند بود. هر چند که شاید بسیاری از عموم مردم قادر به تصور جایگزینی منابع انرژی مورد نیاز خود در چنین ابعاد وسیع و گسترده ای نباشند. اما به عنوان نمونه می توان به این نکته نیز اشاره نمود که چگونه بسیاری از دیگ های بخار و یا توربین های تولید انرژی قدیمی، عمدتا جای خود را به انرژی های تولید شده نوین حاصل از گرمایش زمین خواهند داد. هر چند که شاید در ابتدای مسیر فوق، برخی از صاحب نظران مربوط به حوزه انرژی این گونه نیزاستدلال نمایند که ما اساسا منابع کافی تولید انرژی از قبیل مس و یا اورانیوم را در اختیار نداریم اما واقعیت این است که درعمل، ما همچنان شروع به جستجوی جدی در راستای توسعه فناوری هایی که به ما اجازه دسترسی و یا کاوش به اعماق زیر سطح زمین را بدهند، ننموده ایم. با این حال به نظر می رسد که به طور کلی و با توجه به پیشرفت های فعلی دراین حوزه خاص، در مسیر خوبی قرار گرفته ایم.

و لذا باید توجه نمود که در حقیقت این کارآفرینان عمدتا مستقل و مشتاق می باشند که در راستای گسترش و توسعه فناوری ها و راه حال های نوین مورد نیاز جوامع انسانی، همواره کار و فعالیت کرده و سرمایه گذاری های لازم را نیز به عمل می آورند. به عنوان نمونه برخی از گروه کارآفرینان مورد اشاره، کار و فعالیت و در عین حال سرمایه گذاری های لازم خود را بر روی مقوله تغییرات آب و هوایی انتخاب کرده و اساسا به دنبال پیشنهاد راه حل های احتمالی و یا جایگزین و در عین حال موثر در این حوزه خاص می باشند. به عنوان مثال و برای اولین بار در تاریخ، در سطح برخی از شهرهای توسعه یافته صنعتی، کارخانه جات سیمانی افتتاح گردیدند که با وجود ثابت بودن مقدار ماده سنگ آهک، به واسطه جذب نمودن دی اکسید کربن لازم و تبدیل آن به محصول مورد نظر، قادر به تولید دو برابری و در عین حال فناورانه محصول سیمان مورد نیاز نسبت به گذشته قبل از آن، گردیدند. و لذا این حقیقت را باید پذیرفت که ما به زودی کاربری بسیاری از کارخانه جات نسل قبلی تولید زغال سنگ و یا گاز طبیعی را اساسا تغییر خواهیم داد و البته به طورهمزمان و با توجه به نوآوری های به کار گرفته شده در روش های متنوع تولید، بهای تمام شده تولید هر تن از محصولات مورد نظر را نیز کاهش خواهیم داد. بنابراین نباید فراموش کنیم که اساسا امکان دستیابی به این قبیل نتایج و یا دستاوردها به جز با دخالت فناوری ها و یا تکنولوژی های نوین و همچنین فاکتور اساسی مدیریت صحیح نوآوری ها، عملا ممکن و مقیاس پذیر نمی بود.

در پایان به عنوان نتیجه گیری و جمع بندی از مطالب ارائه شده فوق، باید به این حقیقت غیر قابل کتمان نیز اشاره نمود که در واقع تنها چیزی که ما در عمل به آن نیاز داریم، به کارگیری ذهن خلاق و در عین حال رویاپرداز کارآفرینان منتخبی می باشد که همواره از اجرای ایده های نو و شاید در نگاه اول تا حدودی غیر ممکن استقبال می نمایند. و لذا به این شکل خواهد بود که حقیقتا می توان دنیایی متفاوت و پر از فراوانی ها در عرصه های مختلف مورد نیاز جوامع بشری را البته با رعایت الگوها و یا مدل های صحیح مدیریت تغییر متصور بود.