دفاعیه ارشد: تحلیل ظرفیت های نمایشی مجموعه "جامع الحکایات"بارویکرد اقتباس نمایشی

تحلیل ظرفیت های نمایشی مجموعه "جامع الحکایات"بارویکرد اقتباس نمایشی روز دوشنبه، 18 بهمن، 1400 توسط موسسه آموزش عالی هنر شیراز در شهر شیراز استان فارس برگزار می شود.

قصه‌‌گویان از دیرباز با بهره‌گیری از قدرت حافظه و کلام خود و با استفاده از حرکات نمایشی، داستانگویی را به سمت نمایشی شدن پیش می‌بردند؛ اجرای نمایشی اینگونه حکایات خود گواهی بر وجود ظرفیت‌های نمایشی در قصه‌های عامیانه است؛ اما این حکایات به دلیل داشتن ماهیت شفاهی، کمتر مورد توجه و مطالعه‌ی پژوهشگران به خصوص در حوزه‌ی ادبیات نمایشی قرار گرفته‌اند. این پژوهش با تاکید بر جایگاه و اهمیت اقتباس از قصه‌های عامیانه به شناخت عناصر نمایشی موجود در مجموعه‌‌ی «جامع‌الحکایات» با رویکردی میان‌رشته‌ای پرداخته است. «جامع‌الحکایات»، نام عمومی کتاب‌هایی‌ست، شامل مجموعه‌ای از افسانه‌ها، قصه‌ها و حکایت‌هایی کوتاه و بلند که در دوران صفوی گردآوری می‌شدند. این رساله می‌کوشد با استناد به منابع کتابخانه‌ای معتبر و استفاده از روش توصیفی_تحلیلی، ابتدا ارزش مطالعه و توجه به فرهنگ و ادبیات عامیانه را به خصوص از منظر ادبیات نمایشی مطرح ‌کند و سپس ظرفیت‌های نمایشی حکایات را در ساختارهای «تئاتر ارسطویی» و «تئاتر روایی» که برگرفته از شیوه‌ی قصه‌گویی شرقی است مورد بررسی و تحلیل قرار ‌دهد و در آخر با ارائه راهکارهایی عملی چگونگی اقتباس و به اجرا درآوردن این حکایات را در قالبی نمایشی بیان کند. عناصر نمایشی به کار گرفته شده همچون: شخصیت‌‌پردازی نمایشی، حرکت و عمل در پیش‌برد داستان، کشمکش‌های متنوع، نشان دادن لحن و حالت اشخاص در گفتگو، ارائه توصیف‌های تصویری، وجود خرده داستان‌های به هم پیوسته و ایجاد تعلیق، برخورداری خاصیت دراماتیک این حکایات را به اثبات می‌رساند. به کارگیری این ظرفیت‌ها و توجه به شیوه‌های اجرایی تئاتر سنتی ایرانی راه‌گشای نمایشگران و درام‌نویسان در اقتباس نمایشی از این حکایات و اجرای آنها روی صحنه خواهد بود. کلیدواژه: ادبیات عامیانه، جامع‌الحکایات، ظرفیت‌های نمایشی، اقتباس نمایشی.

گردآورنده: سیده مینو کلانترمهدوی استاد راهنما: دکتر نگار نوفلی استاد داور: دکتر احسان علیرضایی