فاطمه نیکزاد - دانشجوی کارشناسی ارشد وکشاورزی دانشگاه بین المللی امام خمینی
قاسمعلی گروسی - عض هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه بین المللی امامخمینی
علی وطن پور ازغندی - عضو هیئت علمی موسسه بیوتکنولوژی کشاورزی کرج
رامین حسینی - عضو هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه بین المللی امام خمینی

گل های ارکیده از خانواده orchidaceae از بازار پسندترین و ارزشمندترین گل ها بوده که به صورت شاخه بریده و گلدانی می باشند که ریز ازدیادی آن در شرایط درون شیشه با مشکل رفع آلودگی های اولیه و کنترل تولید ترکیبات فنلی در محیط کشت روبرو می باشند. به منظور مطالعه و حل این مشکلات برای سهولت ریز ازدیادی به مدت 10 دقیقه از گیاهان گلدانی ارکیده برای تهیه ریز نمونه ها استفاده گردید. ضدعفونی برگ, ساقه ابتدا با الکل اتانول 70% به مدت 30 ثانیه و سپس با هیپوکلریت1% حاوی دو قطره تویین-80 به مدت 20 دقیقه(در ریز نمونه های گلبرگ و دمگل 15 دقیقه) انجام و سپس 3 مرتبه با آب مقطر استریل شسته شدند. ساقه های حامل جوانه طی دو مرحله صد عفونی گردیدند: در مرحله اول ریزنمونه ها با اتانول 70% به مدت 30 ثانیه و هیپوکلریت 2/5% حاوی 2 قطره تویین -80 به مدت 15 دقیقه ضدعفونی کرده و سپس براکته های بیرونی جوانه ها را در شرایط استریل برداشته و مجددا در هیپوکلریت 2/5% با 2 قطره تویین 80 به مدت 10 دقیقه قرار داده و سپس 3 مرتبه در آب مقطر استریل شستشو داده شد. برای کاهش ترکیبات فنلی در محیط کشت علاوه بر ضدعفونی ریز نمونه ها را پس از 45 دقیقه در آب مقطر قرار دادن به مدت نیم ساعت در مخلوط اسید استیک رقیق شده و اسید آسکوربیک قرار داده و سپس 2 مرتبه آنها را یا آب مقطر استریل می شوییم. همچنین در محیط کشت از تیمار اسید آسکوربیک و ذغال فعال نیز استفاده شد. نتایج نشان داد که ضمن کنترل کامل آلودگی های قارچی و باکتریایی هر چند تولید ترکیبات فنلی کاملا حذف نمی شود ولی بسته به محیط و بسته به عواملی چون سن گیاه، نوع ریز نمونه دما و نیز بسته به نوع و غلظت هورمون ها میزان متفاوتی ترکیبات فنلی ایجاد می کنند، هورمون های سیتوکینینی به نسبت هورمون های اکسینی البته در غلظت های برابر، میزان بیشتری فنل در محیط آزاد می کنده که این مسئله به خصوص در غلظت های بالاتر از 2 میلی گرم در لیتر در TDZ کاملا مشهود بود.