کبری مهدویان - استادیار دانشگاه پیام نور، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، تهران، ایران

فلزات سنگین از مهمترین ترکیبات غیرآلی آلوده کننده محیط زیست محسوب میشوند. فعالیتهای معدنکاوی و استخراج فلزات از عوامل عمده در آلودگی خاکها هستند و عموما خاکهای سطحی در اطراف معادن حاوی مقادیر بالایی از این فلزات هستند. بررسی ها نشان میدهد که بعضی گونه های گیاهی بومی رشد کرده بر روی محل آلوده شده ممکن است توانایی برای گیاه پالایی داشته باشند. هدف از انجام این تحقیق بررسی گیاه بومادران جهت اهداف گیاه پالایی روی میباشد. پس از شناسایی نمونه های گیاهی جمع آوری شده، نمونه ها جهت انجام آنالیزهای مربوطه آماده گردید. سپس مقدار عنصر روی، هدایت الکتریکی، pH اندازه گیری شد و توانایی نمونه های گیاهی برای جذب و تجمع روی به وسیله محاسبه فاکتور تغلیظ زیستی (BCF) و فاکتور جابجایی (TF) بررسی گردید. بر اساس نتایج حاصله مقدار کل روی در منطقه معدنی از 124 تا 4503 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک میباشد. همچنین مشاهده میشود مقدار قابل تبادل عناصر روی در خاک 6 تا 435 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک میباشد. همچنین در این تحقیق مقدار روی در گیاه بومادران محدودهای از 209 تا 255 میلیگرم بر کیلوگرم در ریشه ها و 184 تا 213 میلی گرم بر کیلوگرم در اندامهای هوایی وجود دارد. گیاهانی با فاکتور تغلیظ زیستی (BCF) بیشتر از یک و فاکتور جابجایی (TF) کمتر از یک برای تثبیت گیاهی مناسب هستند . بررسیها نشان داد که فاکتور تغلیظ زیستی در گیاه بومادران 1و فاکتور جابجایی 0/8میباشد . لذا گیاه بومادران، مناسبترین گونه برای گیاه پالایی (تثبیت گیاهی) خاکهای آلوده شده با روی است.

روی، منطقه معدنی، گیاه بومادران