فرنوش زرگری - دانشجوی دکتری گروه زیست شناسی،دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
لطیفه پوراکبر - دانشیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
سیدیحیی صالحی لیسار - دانشیار گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی ، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
جعفر رازقی - استاد یارگروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
روح اله متفکرآزاد - استاد یارگروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

فلزات سنگین و متالوئیدها پس از آزاد شدن در محیط اثرات سمی متنوعی را از طریق زنجیره های غذایی روی موجودات زنده از طریق انباشتگی به جا میگذارند. آرسنیک یکی از آلوده کننده های محیطی سرطان زا است که تحت تاثیر هوازدگی و فعالیتهای کشاورزی و صنعتی به محیط وارد میگردد. تحقیقات متعددی در رابطه با آلودگی ناشی از آرسنیک در کشورهای مختلف از جمله امریکا، آرژانتین، هندوستان و بنگلادش، تایوان، چین و ایران ( آذربایجان شرقی، همدان، اراک و بیجار) گزارش شده است. این عنصر از طرق مختلف مانند آب آشامیدنی، غذا، خاک و تنفس ذرات اتمسفری وارد بدن انسان میشود و اثرات سمی آن به صورت بیماریهای مختلف پوستی، مشکلات تنفسی، کم خونی و انواع سرطانها بروز میکند که تهدید جدی برای سلامت جوامع بشری میباشد. این عنصر برای رشد گیاهان ضروری نبوده و میتواند تا سطح سمیت در گیاه انباشته شود. در پژوهش حاضر، تاثیر غلظتهای مختلف محلول آرسنیک عنصری 20 ppm) ، 15، 10 ،(0 ، بر روی گیاه یونجه، تحت شرایط آزمایشگاهی در محیط هیدروپونیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که با افزایش غلظت تیمار، پارامتر های رشدی از جمله طول ریشه و اندام هوایی، وزن تر و خشک این اندامها و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی از جمله محتوای رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل b , a و کاروتنوئیدها) هم چنین قند محلول ونامحلول اندام هوایی و ریشه کاهش یافتند. ولی در غلظت 20 ppm محتوای قند نامحلول ریشه افزایش نشان داد. به نظر میرسد آرسنیک، بویژه در غلظت های بالا، با تداخل در متابولیسم سلولی و القاء مسمومیت درگیاه، موجب اختلال درعملکرد فیزیولوژیک و رشد و نمو این گیاه گردیده است.

آرسنیک، سمیت گیاهی، یونجه، کربوهیدرات، رنگیزه فتوسنتزی