مریم سادات قریشی - دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محمدرضا قلمبران - دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سیده بتول حسنی - دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
صدیقه متولی - دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

شنبلیله گیاه بوتهای یکساله و دولپهای متعلق به خانواده Fabaceae بانام علمی.Trigonellafoenum-graecum L است. این گیاه از زمانهای گذشته مصرف غذایی و دارویی زیادی داشته و دارای ترکیبات فعال متعددی مانند دیوسژنین میباشد که مادهای پیش ساز مواد دارویی است که در درمان بیماریهایی مثل التهاب معده و افزایش کلسترول خون و بعضی از سرطانها مثل سرطان روده کاربرد دارد و نیز در ساخت هورمونهای جنسی از این ماده استفاده میشود.گیاه شنبلیله به دلیل چرخه رشد کوتاه و هزینه تولید پایین مناسب برای تولید دیوسژنین است. از طرفی عنصر مس در ساختار و میزان فعالیت آنزیمهای دخیل در بیوسنتز دیوسژنین نقش دارد. در این تحقیق به دلیل ویژگیهای مطلوب ساختاری نانوذرات برای افزایش میزان تولید دیوسژنین درگیاهچه شنبلیله از نانوذرات مس استفاده شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از غلظتهای نانوذرات مس 2000)،1000،500میکرو مولار) که به محیط کشت مایع MS اضافه شد که در طرح آماریکاملا0 تصادفی موردمطالعه و بررسی قرار گرفتند. مهمترین صفات اندازهگیری شده در گیاهچه های 9 روزه عبارت بودند از میزان دیوسژنین و وزنتر و خشک اندام هوایی، ریشه، طول ساقه و طول ریشه .و سطح برگ ، مهمترین نتایج نشان داد که میزان طول اندام هوایی و طول ریشه و میزان وزن خشک اندامهای هوایی تحت تاثیر این غلظتهای نانوذرات مس کاهش یافت. و همچین تولید دیوسژنین اندام هوایی تحت تاثیر غلظت 500 میکرومولار نانوذرات مس بیشترین افزایش را پیدا کرد.. بنابراین استفاده از نانوذرات مس در دوره رشد و نمو گیاهچه شنبلیله توانست دیوسژنین را افزایش دهد.

شنبلیله، دیوسژنین، نانوذرات مس