لیلی اسلامبولچی - دانشجوی دکترای مدیریت خدمات بهداشتی، درمانی، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
علی محمد مصدق راد - دانشیار، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
سارا طاهری - کارشناس ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، ، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
مهناز افشاری - دانشجوی دکترای سیاست گذاری سلامت، گروه مدیریت سلامت، دانشکده مدیریت و اطلاعات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی ایران

مقدمه: سزارین های غیرضروری در جهان رو به افزایش است. این امر علاوه بر افزایش میزان مرگ و میر و عوارض پس از زایمان در مادران و نوزادان، بسیار پرهزینه است. تاکنون راهکارهای متعددی برای کاهش سزارین و بهبود کیفیت خدمات زایمانی در دنیا به کار گرفته شده است. هدف این پژوهش، شناسایی و طبقه بندی راهکارهای موثر برای کاهش سزارین های غیرضروری بود. روش کار: این پژوهش با استفاده از روش مرور نظام مند انجام شد. مقالات منتشر شده به زبان انگلیسی در پایگاه های اطلاعاتی EMBASE و MEDLINE و فهرست منابع مقالات یافت شده، جستجو شدند و 4970 مقاله یافت شد. شرط ورود به مطالعه، انجام مطالعه تجربی با نتیجه کاهش سزارین بود. پس از بررسی مقالات و ارزیابی کیفی آنها، 91 مقاله که بین سال های 1988 تا 2017 منتشر شده بودند با روش تحلیل موضوعی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج:. 40 نوع اقدام برای کاهش موثر سزارین غیر ضروری شناسایی و در 15 دسته مداخلات و شش حوزه دسته بندی شدند. مداخلات حوزه حاکمیت و رهبری شامل وضع قوانین و مقررات، سیاست گذاری، برنامهریزی، اقدامات ترویجی زایمان طبیعی و نظارت بود. روش های بازپرداخت در سطوح سازمانی و فردی در حوزه تامین مالی قرار داشتند. در حوزه نیروی انسانی وجود ارائه دهندگان خدمات زایمانی واجد صلاحیت و انجام کار تیمی شناسایی شدند. حوزه دارو و تجهیزات پزشکی شامل استفاده از داروهای مختلف و لوازم تسهیل کننده زایمان و حوزه اطلاعات شامل جمع آوری داده هایی چون شاخص های مرتبط با خدمات زایمانی و نشر اطلاعات مربوطه بودند. مراقبتهای دوران بارداری و خدمات متنوع حین زایمان نیز در حوزه ارائه خدمات جای داشتند. ارایه خدمات مختلف حین زایمان، ارائه دهندگان خدمت واجد صلاحیت و اقدامات نظارتی، شایع ترین مداخلات بکارگرفته شده بودند. نتیجهگیری: در این پژوهش یک تاکسونومی برای کاهش سزارین غیرضروری طراحی شد. با توجه به ماهیت پیچیده و چند بعدی علل انجام سزارین، اتخاذ یک رویکرد سیستمی و جامع برای کاهش سزارینهای غیرضروری لازم است. لذا طراحی و اجرای مداخلات در شش حوزه مذکور در سطوح مختلف نظام سلامت شامل سیاست گذاران (متا)، مجریان (ماکرو)، سازمان ها (مزو) و تیم زایمانی (میکرو) مورد نیاز است.

سزارین، کاهش، مداخلات، مرور نظام مند