تاثیر برنامه ترویج زایمان طبیعی طرح تحول نظام سلامت ایران بر میزان سزارین: یک مطالعه سری زمانی منقطع

مقدمه: میزان سزارین در ایران در سال 1392 حدود 56 درصد بود که فاصله زیادی تا استاندارد 15-10 درصد سازمان بهداشت جهانی داشت. سزارین بیش از حد علاوه بر به خطر انداختن سلامت مادر و نوزاد، موجب تحمیل هزینه های گزاف بر نظام سلامت می گردد. از این رو برنامه کشوری ترویج زایمان طبیعی طرح تحول نظام سلامت با هدف کاهش سزارینهای غیرضروری، بهبود کیفیت خدمات مامایی و ارتقای سلامت مادران و نوزادان، از سال 1393 در کلیه بیمارستانهای دولتی و غیر دولتی سراسر کشور اجرا شد. این مطالعه به بررسی تاثیر برنامه ترویج زایمان طبیعی بر میزان سزارین کل کشور و به تفکیک انواع بیمارستانها پرداخت. روش کار: این مطالعه با استفاده از روش سری زمانی منقطع به بررسی تاثیر برنامه ترویج زایمان طبیعی طرح تحول نظام سلامت ایران بر میزان سزارین پرداخت. شاخص سزارین کل کشور و به تفکیک انواع بیمارستانها از فروردین 1392 تا شهریور 1397 (در مجموع 66 مشاهده ) از سامانه اطلاعات مادران و نوزادان ایران( ایمان) استخراج شد و با استفاده از نرم افزار Stata مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: شاخص سزارین در ایران بلافاصله پس از اجرای برنامه ترویج زایمان طبیعی، 6 درصد کاهش یافت و سپس در همین سطح ثابت ماند. سزارین در انواع بیمارستانها نیز بلافاصله پس از اجرای برنامه کاهش یافت، اما تنها در بیمارستانهای خصوصی و خیریه به روند کاهشی خود ادامه داد. اجرای برنامه ترویج زایمان طبیعی منجر به کاهش 27 و 18 درصدی میزان سزارین در بیمارستانهای خیریه و خصوصی شد. برنامه ترویج زایمان طبیعی نتوانست میزان سزارین را در بیمارستانهای تامین اجتماعی و وابسته به سایر سازمانها کاهش دهد و شاخص مذکور در این مراکز به ترتیب 7 و 15/7 درصد بیشتر شد. بهطور کلی، برنامه ترویج زایمان طبیعی طرح تحول نظام سلامت، تاثیر 8 درصدی در کاهش سزارین در ایران داشت. نتیجه گیری: برنامه ترویج زایمان طبیعی در کاهش میزان سزارین در ایران تا حدی موثر بود. به منظور دستیابی به اهداف تعیین شده، نیاز به استمرار اجرای یک برنامه جامع با تمرکز بر علل سزارین در سطوح مختلف ، همراه با ارزشیابی مستمر و انجام اصلاحات مبتنی بر شواهد وجود دارد.

کلیدواژه ها:

برنامه ترویج زایمان طبیعی ، طرح تحول نظام سلامت ، سزارین ، بیمارستان های ایران