فرزان خامسیان - دکتری اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، عضو هیئت علمی و سرپرست گروه مطالعات کلان بیمه، پژوهشکده بیمه، تهران
شیما سخایی - دانشجوی دکتری مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، کارشناس واحد بین الملل پژوهشکده بیمه، تهران.

با افزایش تولید، به علت ایجاد درآمد بیشتر، امکانپذیری تولید و افزایش ریسک پایه، انتظار میرود، میزان حق بیمه تولیدی نیز، افزایش یابد و این تاثیر در آمارها مشهود می باشد. همچنین به دلیل اینکه ضریب نفوذ بیمه از تقسیم حق بیمه تولیدی به تولید ناخالص داخلی بدست می آید، در نتیجه، منطقا این نسبت بایستی ثابت بماند، لیکن شواهد عکس این موضوع را نشان میدهند. ضریب نفوذ بیمه در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه تفاوت قابل ملاحظه ای با یکدیگر دارد. ایجاد چنین وضعیتی می تواند از عوامل و دلایل مختلفی ناشی شود. عوامل اصلی تفاوت بین کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته به صورت یک رابطه بلندمدت، محدودیت اصلی در تولید حق بیمه است. لذا در چنین شرایطی مساله اصلی بررسی چگونگی افزایش ضریب نفوذ بیمه با توجه به نحوه تاثیرگذاری متغیرهای کلان اقتصادی بر ضریب نفوذ بیمه کشور می باشد. در این راستا در مقاله حاضر، با درنظرگرفتن مبانی نظری بیمه های زندگی و غیرزندگی شامل مبنای ریسک گریزی و مبنای پس انداز و سرمایه گذاری، مدل سازی تئوریک جهت بررسی روابط بلندمدت اقتصاد و بیمه با استفاده از تخمین مدل خودرگرسیون برداری هم انباشته Cointegration Var در خصوص داده های پانل 33 کشور، شامل کشورهای توسعه یافته، درحال توسعه و توسعه نیافته در بازه زمانی سال های 2000 تا 2018 انجام گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه مثبت بین تولید و حق بیمه، کشش بالای حق بیمه تولیدی، کشش درآمدی بالا (بیمه به عنوان کالای لوکس)، کشش قیمتی بالا، رابطه مثبت حق بیمه زندگی با درآمد سرانه، رجحان نقدینگی و تورم می باشد. لذا نتیجه گیری کلی نشان دهنده این است که شرایط و وضعیت اقتصادی کشورهای در حال توسعه، رکن اصلی محدودکننده تولید حق بیمه در این کشورهاست. نهایتا با توجه به نتایج حاصله، راهکارهای افزایش ضریب نفوذ بیمه با توجه به محدودیت های مذکور، در این مقاله ارائه گردیده است.

ضریب نفوذ بیمه، تولید ناخالص داخلی، مدل خودرگرسیون برداری هم انباشته، داده های پانل