سنجش حس مکان و شناسایی مولفه های موثر بر آن در بافت تاریخی تهران (موردپژوهی: محله تاریخی امامزاده یحیی)

امروزه سطح پا یین حس مکان و کمرنگ بودن احساس تعلق و هویت ساکنان در بسیاری از مناطق شهری، به خصوصدر بافت های تاریخی، به واسطه دگرگونی ها و تغییرات نامتناسب با بستر، روح و غریزه آدمی، مسیله ای مهم در بحثچگونگی برخورد با بافت های تاریخی است. این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی مفهوم چندبعدی حسمکان و شناسایی عوامل تشکیل دهنده آن در محله تاریخی امامزاده یحیی به عنوان محله ای رو به زوال می پردازد.بدین منظور برای سنجش حس مکان و ارزیابی عوامل موثر بر آن از ابزار پرسشنامه و مصاحبه نیمه ساختاریافتهاستفاده شده و با استفاده از آزمون همبستگی به کشف رابطه معنادار، شدت و جهت رابطه میان آنها پرداخته شدهاست. نتایج نشان داد که درمجموع، حس مکان ساکنان محله امامزاده یحیی در سطح پا یینی قرار دارد و از جملهدلایل آن می توان به نارضایتی ساکنان از عوامل کالبدی، اجتماعی، فعالیتی و معنایی در محله اشاره کرد. همچنینآزمون همبستگی نشان داد میان حس مکان ساکنان و احساس افتخار آنها به حضور در محله، رابطه معناداری وجوددارد (05 / P > 0) و سطح بالای حس مکان باعث م یشود تا ساکنان با شدت بیشتری خود را اهل محله خویش بدانندو متناسب با آن، انگیزه تداوم سکونت و ماندگاریشان در محل زندگی ارتقا یابد. در مقابل نحوه پیدا کردن مسیرهاتوسط ساکنان در این محله، رابطه معناداری با بعد وابستگی به مکان برقرار نکرده است (156 / r = 0 و 05 /P < 0).همچنین نتایج حاکی از این است که وجود ابنیه تاریخی در محله امامزاده یحیی به رغم علاقه مندی ساکنان به آن(4/76 = میانگین)، به خودی خود موجب تقویت حس مکان در ساکنان نمی گردد و تنها کیی از توانمندی های موجودمحسوب می شود. ازاین رو می توان به کمک آن و سایر توانمندی های موجود، با برنامه ریزی های مدبرانه، راه رسیدنبه سطح بالاتری از حس مکان، تعلق به مکان و هویت مکان را هموارتر کرد.

کلیدواژه ها:

حس مکان ، تعلق ، هویت ، محله تاریخی ، اودلاجان