عبدالرضا ظهیری - گروه تاسیسات آبیاری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
سیدعلی ایوب زاده

در چند سال اخیر تحقیقات زیادی در زمینة هیدرولیک جریانات سیلابی انجام شده است. رودخان هها مهمترین منبع آب بوده و بدلیل دارا بودن دشتهای عریض سیلابی اهمیت فوق العاد های دارند. دشتهای سیلابی رودخانه ها، کانون فعالیتهای کشاورزی و تفریحی بوده و باید در مقابل خطرات احتمالی محافظت شوند. از مهمترین این خطرات، وقوع سیلاب میباشد که ممکن است تمام دشتهای سیلابی را فرا گرفته و خسارات زیادی ببار آورد. بدین منظور باید با شناخت دقیق هیدرولیک جریان در دشتهای سیلابی، روشهای مناسب و مؤثری را برای کنترل و مهار سیلاب انتخاب کرد. در این زمینه، مدلهای ریاضی جایگاه مهمی دارند. یکی از مدلهای مناسب و کاربردی برای تحلیل هیدرولیک جریانات سیلابی، مدل ریاضی دوبعدی شیونو و نایت ( ١٩٨٨ ) است. در این مدل، ابتدا توزیع عرضی سرعت جریان در کل مقطع رودخانه محاسبه شده و بر اساس آن دبی سیلاب تعیین خواهد شد. این مدل تاکنون تنها در مقاطعی مورد استفاده قرار گرفته که دارای دشتهای سیلابی منظمی بود هاند. در حالیکه رودخانه های طبیعی عمدتًا دارای هندسة نامنظمی هستند که این نامنظمی در دشتهای سیلابی بسیار بیشتر است بطوریکه کاربرد مدل مذکور در چنین رودخان ههایی با مشکلات متعددی همراه است. در این مقاله برای حل این مشکل، روش ساده ای ارائه شده و در رودخانة میناب در ایستگاه برنطین که دارای هندسة بسیار نامنظمی است مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج این روش مطابقت خوبی با مقادیر انداز هگیری شدة سرعتها (بکمک مولینه) داشته است.

هیدرولیک جریانات سیلابی، مدل دوبعدی شیونو و نایت، دشتهای سیلابی نامنظم