افسانه بختیاری - گروه مامایی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران
محمدهادی یدالله پور - گروه معارف، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران
صابر قربان نژاد - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران

سابقه و هدف: مطالعات حاکی از رابطه میان مذهب و سلامت روانی و جسمانی افراد میباشد. برخی از مطالعات بیانگر رابطه مثبت بین جهت گیری مذهبی و سلامت عمومی هستند، اما برخی دیگر این رابطه را نفی میکنند. همچنین نقش مذهب در سلامت سالمندان، کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات حاضر کمتر به بررسی ارتباط مشخصات دموگرافیک با جهت گیری مذهبی سالمندان پرداخته اند. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش جهت گیری مذهبی (درونی یا بیرونی) در سلامت عمومی و عوامل اقتصادی اجتماعی سالمندان شهر بابل میباشد.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی به روش مقطعی بر روی 316 نفر از سالمندان 60 سال و بالاتر شهر بابل انجام شد. ابزارهای مورد استفاده، آزمون نگرش مذهبی Allport برای سنجش باورهای دینی و سلامت عمومی (GHQ) بود که به همراه فرم مشخصات اقتصادی- اجتماعی برای هر فرد تکمیل گردید.یافته ها: جهت گیری بیرونی با امتیاز کل (p<0/02) GHQ و زیر شاخه های آن مانند بعد جسمی (p<0/01)، بعد اضطراب (p<0/01)، بعد اجتماعی (p<0/001) و افسردگی (p<0/02) ارتباط معنیداری را نشان داد. بین جهت گیری درونی و GHQ رابطه معنیداری یافت نشد. جهت گیری درونی مذهبی در سالمندان ساکن روستا، سالمندان با وجود حداقل یک بیماری، و نیز در افراد بیسواد به طور معنیداری بالاتر از سایر افراد بود .(p<0/001)نتیجه گیری: در سالمندان شهرنشین و باسواد میزان جهت گیری بیرونی بیشتر است. مذهب یک اثر بازدارندگی در مقابل مشکلات و صدمات دارد، چرا که هر چه جهت گیری، بیرونیتر گردید، سلامت عمومی و همچنین نشانه های بدنی و سلامت اجتماعی افت کرد و نشانه های افسردگی و اضطراب افزایش یافت. بنابراین جنبه های مذهبی در آموزشهای سلامت سالمندی مورد تاکید قرار میگیرد. همچنین لازم است در حمایتهای معنوی از سالمندان، آموزه های مذهب درونی به طور جدیتری در آموزشهای بهداشت روان لحاظ گردد.

سالمندی، مذهب درونی، مذهب بیرونی، سلامت عمومی