ارزیابى مدیریت بحران درایران بر مبناى مدل لیتل جان (با بررسى موردى سیل فروردین 1398 لرستان،مازندران و زلزله آبان 1396 کرمانشاه )

زمینه وهدف: جامعه بشری در طول تاریخ همواره با انواع بلایای طبیعی و غیرطبیعی دست به گریبان بوده است به طوری که هر سال، 200 میلیون انسان درگیر این حوادث غیرمترقبه میشوند.کشور ایران نیز جزء ده کشور بلاخیز دنیا بوده و بعد ازهند، بنگلادش و چین مقام چهارم را در آسیا دارد. بحرانهای فراگیرملی به علت گستردگی حادثه، جمعیت بزرگ تحت تاثیر و محدودیت درظرفیت پاسخ دهی ارگان های مسیول، در مدت زمان کوتاهی موجب ایجاد حجم بالایی از تقاضاهای امدادی، بهداشتی و درمانی میشوند ومدیریت آنها نیازمند استفاده هماهنگ و به جا از تمام منابع مادی وانسانی کشوری است. ازاین جهت، شناسایی نقاط قوت وقابل بهبود در مدیریت بحرانهای حادث شده، براساس مدلهای علمی مطرح جهانی و استفاده ازآنها درارتقای کیفی مدیریت بحرانهای آتی میتواند بسیار موثر ومفید واقع شود. روش: باتوجه به اهداف مورد نظر در واکاوی مدیریت بحران، پژوهش کاربردی است. ازطرفی براساس ماهیت وروش انجام درزمره پژوهشهای توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. دراین پژوهش، مدیریتهای بحران درایران ( بطور موردی سیل لرستان، مازندران و زلزله کرمانشاه) با استفاده از مدل6 مرحلهای لیتل جان و با بررسی میدانی، مستندات، گفتگو با مدیران عالی سازمانهای دولتی مرتبط با بحرانها (فرمانداری، بخشداری، شهرداری، ادارات برق، آب، گاز، مخابرات،هلال احمر، اورژانس، آتش نشانی و....) و پرسشنامه تدوین شده با شاخص9 بعنوان حداکثر امتیاز و 1 بعنوان حداقل امتیاز، ارزیابی گردیده است.یافته ها: براساس ارزیابی انجام شده طبق مدل لیتل جان و با طراحی سناریوی پاسخ به موقعیت بحرانی بیشترین((4/7 و تهیه و تدوین برنامه اقتضایی کمترین (2/9) امتیاز را در مدیریت بحران ایران نشان داده اند. ارزیابی کلی از مدیریت بحران، میانگین کمتر از متوسط (4/6) را نشان میدهد. وجود سامانه برای ارسال و توزیع مناسب اقلام مورد نیاز( (2، اطلاع رسانی سیستمی به افراد و مدیران عضو مدیریت بحران (1/8) بعنوان ضعیف ترین بخشهای مدیریت بحران و برقراری سریع خدمات آب، برق، گاز وهمچنین توزیع سریع اقلام مورد نیاز بهترین بخش های مدیریت بحران (امتیاز ( 6/4 اعلام شده اند.نتیجه گیری: با وجود تلاشهای زیاد صورت گرفته در بهبود و ارتقای سطح کیفی خدمات مدیریت بحران و با توجه به احتمال بالای وقوع بحرانهای طبیعی در ایران، توجه ویژه به این حوزه ضرورت دارد . ارتقای معیارهایی چون وجود سامانه وسیستم برای ثبت اطلاعات مکانها و افراد و اطلاع رسانی فوری به نفرات عضو تیمهای مدیریت بحران میتواند نتایج مفید و موثری درمدیریت بحرانهای آتی ایجاد نماید.

کلیدواژه ها:

ایران ، بحران ، مدل لیتل جان ، مدیریت بحران