سرور خرم دل - دکتری تخصصی (Ph.D.) اکولوژی گیاهان زراعی، دانشیار گروه اگروتکنولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد مقدس، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
سعید جاهدی پور - دکتری تخصصی (Ph.D) اگرواکولوژی، کارشناس ارشد و پژوهشگر اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان رضوی

در سال های اخیر طبیعت گردی و گردشگری به منظور توسعه پایدار به طور ویژه ای مورد توجه قرار گرفته و گردشگری مبتنی بر طبیعت، صنعت صادراتی بسیار مهمی در جهان است. اکوتوریسم بر اساس تعریف سازمان جهانی گردشگری، مسافرت به مناطق طبیعی با اهداف مطالعاتی و بهره گیری از مناظر، رستنی های طبیعی و حیات وحش بوده که با توجه به جنبه های فرهنگی انجام می شود و درآمد آن در رشد و توسعه اقتصادی و تقویت سیاسی جوامع محلی تاثیر گذاشته و موج تکریم فرهنگ های گوناگون می شود. صنعت توریسم مولد شغل و سرمایه می باشد و طی چند دهه اخیر به عنوان یکی از مهمترین بخش های فعالیت اقتصادی کشورها تبدیل شده است. توسعه و اجرای اکوتوریسم باعث ارتقاء ارزش اقتصادی اکوسیستم ها، ایجاد درآمد مستقیم، ایجاد تشکیلات منسجم برای پایش نواحی حفاظت شده و استفاده پایدار از منابع طبیعی می شود. حفاظت از منابع طبیعی، منافعی همچون هوای پاکیزه، آب تازه، بانک ژن، ذخیره کربن، حفاظت ساحلی تفرج و مواردی از این دست را فراهم می سازد که البته ارزش این خدمات و کارکردها به صورت ریالی مشخص نشده و مردم رایگان ازآنها لذت می برند. خصوصیات جغرافیایی، تنوع اقلیمی و ویژگی های زیست محیطی در کنار جاذبه های غنی فرهنگی موج شده ایران به عنوان یکی از ده کشور نخست جهان از نظر جاذبه های گردشگری شناخته شود و به دلیل شرایط اقلیمی و برخورداری از مواهب طبیعی، به جهانی مرز سرزمین تضادها، کشور هفت اقلیم شهرت یافته و بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی را دارا است. منابع و ذخایر طبیعی در کشور حاکی از آن است که اکوتوریست در ایران یک منبع اقتصادی کم نظیر و بسیار مستعد است که برای دستیابی به پایداری در اکوتوریسم درگیر کردن جوامع روستایی و بومی در مدیریت اکوتوریسم و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی اجتناب ناپذیر است، پس مشارکت محلی برای تضمین توسعه پایدار اکوتوریسم دارای اهمیتی غیرقابل انکار است. در جریان تولید در اکوسیستم های زراعی انواعی از خدمات تنظیم کننده، حمایتی و فرهنگی شکل می گیرند که ارزش آنها قابل توجه است. ارزش گزاری خدمات اکوسیستم به انسان در رابطه با تصمیمات بهتر و پایدارتر کمک می کند. با تعیین ارزش خدمات اکوسیستمی در ابعاد اقتصادی اجتماعی و اکولوژیکی می توان سهم این خدمات را تعیین و گامی موثر در راستای توسعه پایدار و دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی برداشت. در این مقاله به ضرورت بررسی نقش زعفران به عنوان گیاه دارویی و استراتژیک برای دستیابی به توسعه پایدار اکوتوریسم و اهداف اقتصاد مقاومتی پرداخته شده است.

اقتصاد مقاومتی، توسعه اقتصادی، توسعه پایدار اکوتوریسم، حفاظت از منابع طبیعی، زعفران، طبیعت گردی و گردشگری