ملاحت شعبانی مینااباد - استادیار گروه زبان شناسی، دانشگاه پیام نور
حسن محمدزاده - کارشناس ارشد زبان شناسی، دانشگاه پیام نور

استعاره مفهومی اصطلاحی است در زبانشناسی شناختی که به فهمیدن یک ایده یا یک حوزه مفهومی بر اساس ایده یا حوزه مفهومی5دیگر اشاره میکند. استعاره مفهومی تجربه های فرد در حوزه های مشخص ملموس را به کار میگیرد و او را قادر میسازد تا مقوله هایی را که در حوزه های ناشناخته و نامانوس هستند، درک کند. پژوهش حاضر استعاره مفهومی و طرحواره تصویری را در آثار استاد مطهری و دکتر شریعتی بر اساس معنی شناسی شناختی مورد بررسی قرار داده است که پژوهشگر با استفاده از نظریه لیکاف و جانسون 1980 به تحلیل طرحواره و استعاره ها پرداخته است. این پژوهش از نوع تحلیل – توصیف محتوا و بصورت کمی – کیفی میباشد. پیکره داده های پژوهش حاضر را دو کتاب انسان کامل و انسان و سرنوشت از آثار مطهری و دو کتاب هبوط در کویر و فاطمه فاطمه است از آثار دکتر شریعتی تشکیل میدهد. هدف از این پژوهش بررسی انواع استعاره و انواع طرحواره در آثار منتخب بوده است که پژوهشگر پس از استخراج داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که تفاوت معناداری در ارائه انواع استعاره های مفهومی و طرحواره های تصویری در آثار شریعتی و مطهری وجود دارد و تفاوت معناداری در تنوع و فراوانی استفاده از انواع استعاره و طرحواره های تصویری در آثار مطهری و شریعتی وجود دارد.

مفاهیم استعاری، شیوه های مفهوم سازی، زبان شناسی شناختی، استاد شهید مطهری و دکتر شریعتی