اکبر مرادی - کارشناسی ارشد، سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ممقان، ممقان، ایران
نادر اذانی - کارشناسی ارشد عمران، عضو سازمان نظام مهندسی استان آذربایجان شرقی، مراغه

مقدمه: ایستگاه های آتش نشانی به عنوان مکانی جهت استقرار و انتظار خودروهای آتش نشانی، ازجمله مراکز مهم و حیاتی خدماترسانی در شهرها هستند که نقش مهمی در تامین ایمنی و آسایش شهروندان و توسعه اقتصادی شهرها ایفا می نمایند. بدیهی است خدمات رسانی به موقع و مطمئن توسط این ایستگاه ها بیش از هر چیز مستلزم استقرار آنها در مکانهای مناسب است که بتوانند در اسرع وقت و بدون مواجه شدن با موانع و محدودیت های محیط شهری ازیک طرف و با ایجاد حداقل آثار منفی بر روی زندگی ساکنان شهر از طرف دیگر به محل حادثه رسیده و اقدامات اطفاء حریق و یا امداد را به انجام برسانند. ازاین رو هدف پژوهش حاضر شناسایی معیارهای مکانهای مناسب و دارای اولویت برای احداث ایستگاه های آتش نشانی جدید در شهر مراغه است.روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است که برای شهر مراغه صورت گرفته است. اطلاعات موردنیاز در این پژوهش از طریق منابع کتابخانهای، مشاهدات میدانی و نقشه های کاربری شهر مراغه به دست آمده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار ArcGis10.3 و نرم افزار الحاقی فرایند تحلیل سلسله مراتبی Expert choice11 صورت گرفته است.یافته ها: معیار مجاورت با شبکه ارتباطی راه ها با وزن 0/303 و فاصله از مراکز درمانی با وزن0/017 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تاثیر را در احداث ایستگاه های آتش نشانی جدید به خود اختصاص دادند؛ همچنین با همپوشانی لایه های مربوط به ده معیار و چهل زیرمعیار، درنهایت پهنه های مختلف شامل مکانهای بسیار مناسب، مناسب، نامناسب و بسیار نامناسب جهت احداث ایستگاه های آتش نشانی جدید مشخص شدند.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد ایستگاه های آتش نشانی موجود در شهر مراغه بهصورت مناسب توزیع نشدند که این موضوع میتواند نقش موثری در امدادرسانی و حضور به موقع در محل حادثه داشته باشد. در این خصوص قابلیت سیستم اطلاعات مکانی درزمینه مکانیابی مناسب برای ایستگاه های آتش نشانی جدید مشخص شد.

روش تحلیل سلسله مراتبی، سیستم اطلاعات مکانی، مکانیابی، ایستگاه های آتش نشانی