محمد جواد رضایی زاده - دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حامد نیکونهاد - دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حسین آئینه نگینی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

با وجود سابقه ی طولانی تاسیس بانک مرکزی در نظام حقوقی ایران، قوانین و مقررات حاکم بر نحوه ی انتخاب رئیس کل بانک مرکزی در مقاطع زمانی متعدد، تغییر یافته است. با این حال فصل مشترک این مقررات، ابتکار عمل قوه ی مجریه در انتخاب و عزل رئیس کل بوده است. مسئله ی مدیریت بانک مرکزی در فرایند تصویب قانون برنامه ی پنجم توسعه به اختلاف نظر جدی میان ارکان حکومتی کشور (دولت، مجلس و شورای نگهبان) تبدیل شد، به نحوی که مجلس برای تضمین استقلال عملکرد بانک مرکزی، اصرار به مشارکت در فرایند نصب و عزل رئیس کل داشت و در مقابل دولت، این امر را ماهیتا اجرایی دانست و در صلاحیت انحصاری قوه ی مجریه قلمداد کرد. نظر به حل نشدن این مسئله از طرق عادی، رهبری در راستای بند 8 اصل 110 قانون اساسی موضوع را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع داد. در این مقاله به شیوه ی تحلیلی و پرونده محور این فرایند مورد بررسی حقوقی قرار گرفته است. به نظر می رسد در نحوه ی انتخاب رئیس کل باید ضمن حفظ استقلال این مقام، شیوه ی نظارت بر آن به صورتی پیش­بینی شود که به دخالت در اداره ی بانک مرکزی و اعمال قوه ی مجریه نینجامد.

استقلال بانک مرکزی, استقلال قوا, رئیس کل بانک مرکزی, معضل, قانون برنامه ی پنجم توسعه