جایگاه صلح از منظر فلسفه اسلامی با تاکید بر سیره امیرالمومنین (علیه السلام)

از منظر فلسفه اسلامی، صلح اصیل، کمالی عقلانی است که با رشد فاعلیت انسان محقق می شود و در مقابل، جنگ و نزاع، فعلی است که بر اساس فرو کاستن انسان به شیء مادی و بر پایه فشار و تحمیل بیرونی رخ می دهد. بااین حال در آثار فلسفی، از راه دست یابی به صلح اصیل کمتر بحث شده است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بررسی داده های روایی از سخنان امام علی× پرداخته است. از نگاه نگارنده سیره امیرالمومنین× در دوران حکومتشان می تواند نمونه عینی برای تبیین فلسفی آن باشد. بر همین اساس، راه دست یافتن به صلح حقیقی، در معنای عدمی از صلح- عدم نزاع و درگیری- یافت می شود. زیرا در چنین بستری می توان حق را تبیین و فاعلیت انسان را رشد داد و از همین رو اصل اولی در فلسفه اسلامی، برقراری صلح است. بااین حال ضرورت ورود در جنگ نیز بر اساس اصل فوق قابل تبیین است. زیرا که ورود در جنگ برای دفع فشار و تحمیل بیرونی و دفاع از کرامت انسان و به یک معنا در جهت تحقق صلح اصیل است. سیره امیرالمومنین× در دوران خلافت ایشان نمونه عینی است که می توان برای اصول فوق ذکر کرد. خودداری از ورود به جنگ برای تبیین حق و پایبندی به اصول اخلاقی از ویژگی های بارز سیره آن حضرت است و می توان آن را الهام بخش طرح جایگاه صلح در فلسفه اسلامی دانست.

کلیدواژه ها:

امام علی× ، صلح ، فلسفه اسلامی ، سیره.