روح الله آهنگران - دانش پژوه سطح ۴ حوزه علمیھ قم

در این مقال بر آنیم تا به بررسی و نقد صلح کل در ادبیات عرفانی با مطالعه تطبیقی در سیره و اندیشه امیرالمومنین علی(ع) بپردازیم. ناگفته پیداست که امیرالمومنین(ع) در نهج البلاغه با توجه به جایگاه والای انسان ها اصالت را به صلح داده و جنگ را امری عرضی و فرعی دانسته است که با پایبندی به چارچوب اخلاقی و انسانی، صدمات ناشی از جنگ به حداقل می رسد. در اسلام تاکید بر این اصل است که هر آنچه را برای خود می پسندید، برای دیگران نیز بپسندید. طبق بررسی های به عمل آمده در هیچ نبردی نیز امیرالمومنین(ع) آغازکننده نبرد نبود. در واقع ایشان بیش از هر کسی از صلح کل و مصالحه استقبال کرده اند؛ اما صلح و دوستی از اصول اولیه تصوف و عرفان نیز هست و از پایه های مهم ادبیات عرفانی شمرده می شود. در دوره های ابتدایی عرفان و در میان فرقه های ابتدایی این اصل کمتر وجود دارد، اما در سده های بعدی در تصوف عاشقانه این اندیشه بیشتر آشکار است. بنابراین طبق گزارش ارائه شده، بر آن هستیم تا به روش توصیفی تحلیلی و به صورت کتابخانه ای به بررسی صلح کل در ادبیات عرفانی و آراء امیرالمومنین(ع) بپردازیم. یافته های تحقیق نشان می دهد صلح کل به صورت مطلق وجود ندارد و ما در خلقت جهان هستی شاهد واقعیتی به نام شر و شر گزاف هستیم. دیدگاه و احادیث امیرالمومنین(ع) تا حدود زیادی برای جوامعی که از ابتدای خلقت، شاهد منازعه، اختلاف و نبرد بوده، کاربردی تر است. بنابراین باید امید داشت که تنها زمانی صلح کل برقرار شود که نظام هستی به دست منجی سپرد شود.

امیرالمومنین(ع)، ادبیات عرفانی، صلح کل، تسامح، جنگ