نگاهی به الزامات، مبانی و موانع تربیتی کرامت انسان در آموزه های حضرت علی (علیه السلام)

هدف پژوهش حاضر، تبیین الزامات، مبانی و موانع تربیتی کرامت انسان در آموزه های حضرت علی× بوده است. روش پژوهش نیز تحلیلی اسنادی بود که ازجمله روش های کیفی در حوزه پژوهش های علوم انسانی به شمار می رود. در این پژوهش، پس از توضیح و تحلیل مطالبی که در قرآن و متون روایی پیرامون کرامت انسان و انسان شناسی حضرت علی× وجود دارد، برخی اصول و روش های تربیت کرامت انسان بر اساس نظر ایشان استنباط شده است. نتایج نشان داده که تقوا، مبنا و رکن اساسی انسان شناسی حضرت علی× می باشد. مهم ترین الزامات تربیت کرامت انسان در دو بعد درونی عبارت اند از: تقوا، ایمان و اعتقاد، بصیرت و آگاهی، پرهیز از دنیاپرستی، نگرش مثبت و کرامت مدار به انسان ها و در بعد بیرونی شامل: امانت بودن مسئولیت، ارزش ابزاری موقعیت های مختلف زندگی اجتماعی، نگرش اخلاقی به زندگی، مسئولیت؛ فرصتی اخلاقی و معنوی، عمران و آبادانی در کنار وظایف فرهنگی، حقوق و وظایف متقابل، توجه به قدرت و نظارت الهی، توجه به مشارکت و نقدپذیری در زندگی و مدیریت فرصت ها. مهم ترین موانع تربیت کرامت انسان از دید حضرت علی× عبارت اند از: دنیاپرستی، کبر و بخل. در راستای تربیت کرامت، دلالت های تربیتی در حوزه مبانی: تقوا، نظم و حساب رسی در امور، آزادگی، دادگری و ظلم ستیزی، زهدورزی، خدمت به خلق و عمل صالح، دانش اندوزی توام با عمل و در حوزه روش های تربیتی: محاسبه نفس، زهدورزی، محبت، تذکر، معاشرت با صالحان، عفو و تغافل، تنبیه و تشویق، پیش گیری و کنترل، روش الگوبرداری. بنابراین، توجه به آموزه های حضرت علی× زمینه تحقق و پرورش صلح در بعد فردی و اجتماعی را مهیا می سازد.

کلیدواژه ها:

امام علی× ، تربیت ، انسان کامل ، کرامت انسانی ، صلح.