زهرا مرادی - کمیته ی تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
ندا فخرایی راد - دندانپزشک
لیلی علیزاده - بخش آسیب شناسی دهان، فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی بیرجند، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، ایر

سابقه و هدف: سرطان یکی از شایع ترین علل مرگ و میر در دنیاست. تشخیص زودهنگام بهترین راه برای افزایش طول عمر بیماران می باشد. امروزه تلاش برای شناسایی ضایعات پیش بدخیم دوچندان شده است. یکی از این روش ها سیتولوژی می باشد. هدف از این مطالعه، مقایسه ی تغییرات قابل مشاهده در نمونه های سیتولوژی بیماران سیگاری و در معرض دود سیگار با استفاده از روش رنگ آمیزی پاپانیکولا با نمونه های بیماران سالم بود. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مورد-شاهدی، در سه گروه 25 تایی انجام شد. نمونه های سیتواوژی از گونه و حاشیه ی طرفی افراد سیگاری، در معرض دود سیگار و غیر سیگاری تهیه شد. نمونه ها در آزمایشگاه به روش پاپانیکولا رنگ آمیزی شدند. سپس جهت مشاهده ی فراوانی میکرونوکلئوس، هسته ی گرانولر با کروماتین خشن، هساک واضح، پلئومورفیسم و سلول دوهسته ای ارزیابی شدند و نتایج ثبت گردید.یافته ها: ر مقایسه گروه های مختلف مورد مطالعه، در افراد سیگاری توزیع فراوانی سلول دو هسته ای با استفاده از این روش رنگ آمیزی اختلاف آماری معناداری نشان داد p=0.003 همچنین در گروه در معرض دود سیگار، اختلاف معنادای در فراوانی هسته گرانولر با کروماتین خشن، هستک واضح و سلول دو هسته ای وجود داشت. نتیجه گیری: طبق نتایج مطالعه ی حاضر، سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود سیگار می تواند عامل خطری برای تغییرات سلولی مرتبط با بدخیمی باشد. همچنین اگر تکنیک سیتولوژی با روش رنگ آمیزی پاپانیکولا به کار گرفته شود در تشخیص زودهنگام برخی از تغییرات سایتولوژی موثر است و به شناسایی زودهنگام دیسپلازی در محیط دهان کمک می کند.

سیتولوژی، مخاط گونه و زبان، سیگار کشیدن