سیاوش مرادی
پریسا اسلامی پرکوهی

مقدمه و هدف: ارتقاء سلامت Health promotion به معنی توانمندسازی جامعه در کنترل بیماری ها و مبارزه با عوامل خطر بیماری ها از ارکان مهم تمامی سطوح چهارگانه پیشگیری بحساب می آید. در این مطالعه بر آنیم تا مهم ترین مداخلات اجتماعی در راستای ارتقاء سلامت و پیشگیری از سرطان را مورد بررسی قرار دهیم.روش کار: در این مطالعه در ابتدا لیستی از ده عامل خطر مهم سرطان تهیه گردید. سپس در راستای اقامه دلیل جهت انتخاب این عوامل خطر از مونوگراف های آژانس بین المللی پژوهش های سرطان IARC Monographs که حاوی مهم ترین عوامل محیطی و شیوه زندگی موثر در بروز سرطان می باشد استفاده شد در ادامه با استفاده از الگوی ارائه شده توسط مرکز ملی سلامت انگلستان برای یکایک عوامل خطر برنامه پیشگیری ضمن تعیین اهداف کلی و اختصاصی، جمعیت هدف، بستر مداخله، مداخلات پنج سطحی (فردی،اجتماعی، محیطی،سیاستی و بازجهت دهی خدمات سلامتی)، سنجه های فرآیندی و پیامدی مورد نگارش قرار گرفت و در آخر مهم ترین مداخلات اجتماعی مربوط به هر عامل خطر ضمن مطالعه وسیع متون و منابع مشخص گردید.نتایج: بررسی جداول برنامه مقابله با عوامل خطر ده گانه نشان می دهد در خصوص سموم کشاورزی و کودهای شیمیایی، استفاده از رسانه های جمعی برای تبیین خطر و تشکیل کمپین های مبارزه بیولوژیک با آفات نباتی و تولید مواد غذایی ارگانیک، در خصوص آلاینده های استنشاقی تشکیل کمپین های استفاده از وسایل نقلیه عمومی و دوچرخه و اجرای برنامه های آموزشی در رسانه های جمعی، در خصوص عوامل بیولوژیک تقویت مشارکت جامعه در برنامه های غربالگری و آموزش مهارت های مربوط به برقراری روابط جنسی سالم و منع سوء مصرف مواد مخدر، در خصوص مواجهات شغلی تقویت مشارکت جامعه در برنامه معاینات ادواری و غربالگری سرطان های شغلی و اجرای برنامه های آموزشی مرتبط با ایمنی کار، در خصوص تشعشعات و امواج الکترومغناطیسی، اجرای برنامه های آموزشی برای کودکان در جهت محدودیت مواجهه با امواج و آموزش محافظت در برابر اشعه فرابنفش خورشید، در خصوص اضافه وزن و چاقی و نیز تغذیه ناسالم ، بازاریابی اجتماعی در راستای تهیه غذای سالم و ایجاد شبکه های اجتماعی و اینترنتی برای آموزش و اطلاع رسانی در زمینه حفظ و نگهداری وزن طبیعی، در خصوص فعالیت جسمی ناکافی، برگزاری کمپین های ورزشی و معرفی مکان های مناسب برای ورزش و در آخر در خصوص سیگار و الکل، برگزاری کمپین های خودداری و ترک و اجرای برنامه های خود مراقبتی در زمینه استعمال دخانیات در گروه های اجتماعی از مهم ترین مداخلات اجتماعی به شمار میروند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد در راستای توانمندسازی جامعه در مقابله با عوامل خطر سرطان،شکل گیری انواع کمپین ها، اجرای انواع برنامه های آموزشی، استفاده از رسانه های جمعی، بازاریابی اجتماعی وجلب مشارکت جامعه در برنامه های غربالگری از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

مداخلات اجتماعی، ارتقاء سلامت، پیشگیری از سرطان