علیرضا جعفری صیادی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

دامپروری از جمله صنایعی است که به دلیل تنوع در نوع دام، محصولات خام و فرآوده های صنعتی دارای تعدد زنجیره از آغاز تا فرجام است. صنایع با ظرافتی این چنینی به صورت بالقوه امکان داشتن گلوگاه های متعدد را دارند که کاهش چرخش در هر یک از این گلوگاه ها می تواند سرعت چرخه کامل را تحت تاثیر قرار دهد. در دامپروری معیشت پایه به علت ظرفیت محدود تولیدات، تاثیرپذیری از عوامل بیرونی محدود شده و در نتیجه چرخه با نوسانات اندکی به حرکت خود در همه شرایط ادامه می دهد؛ ولی در یک اقتصاد مدرن، دامپروری از حالت معیشتی خارج و به عنوان یک منبع مهم در مسیر تولید و کسب درآمد و نیز موثر در توسعه پایدار و رشد اقتصادی کشور در می آید. در این وضعیت عوامل بیرونی بسیار تاثیرگذار خواهند بود و حتی می توانند توان تولیدی این صنعت را به صفر نزدیک نمایند. صنعت دامپروری کشور ایران به دلیل سرمایه گذاری داخلی بسیار زیاد و در نتیجه حجم بالای محصولات و فرآورده های تولیدی ارتباط تنگاتنگی با امنیت غذایی کشور و تقویت سفره غذایی آحاد جامعه دارد. در مقابل وابستگی بیش از حد این صنعت به نهاده های وارداتی وضعیت آن برای ایجاد زنجیره تولید را دارای دوگانگی ذاتی نموده است؛ زیرا از جهتی در اقتصاد مدرن، پایداری صنایع با زنجیره های تولیدی متعدد وابسته به ایجاد زنجیره تولید واحد یا یکپارچه سازی عمودی دارد. در این حالت، ایجاد زنجیره تولید می تواند دامپروری ایران را در خدمت وارد کنندگان نهاده ها دامی گذارد که برای حفظ منافع شخصی بخش بزرگی از سرمایه گذاری کشور را در خدمت واردات و خروج ارز خواهند گذاشت و این توانایی را خواهند یافت که با ایجاد اولین گلوگاه در این زنجیره تمام سرمایه مملکت را به سمت نیستی سوق دهند. از جهت دیگر نیز دامپروری معیشت پایه به دلیل گران بودن تولیدات، توان پایداری در برابر محصولات وارداتی که می تواند به صورت قانونی یا غیرقانونی به کشور وارد شده و به دلیل تولید بر پایه ایجاد زنجیره تولید ارزان قیمت هستند را نداشته و لذا معیشت دامپروران جزء به خطر خواهد افتاد. سیاستمداران دولتی ناظر بر صنعت دامپروری کشور با در نظر نگرفتن این خطر کاملا آشکار و آسیب زننده، تنها به دلیل ارزش اقتصادی که به واسطه ایجاد زنجیره تولید در کشورهای پیشرفته حاصل شده است؛ با وجود تفاوت فوق العاده شرایط صنعت دامپروری در کشور ایران با سایر کشورها به جای نمودن زنجیره تولید با وابستگی کمتر به عوامل بیرونی، تنها بر ایجاد زنجیره تولیدی کاملا مشابه به سایر کشورها پافشاری می نمایند.

ارزش اقتصادی، توسعه پایدار، دامپروری معیشتی، صنعت دامپروری