محدثه بجانی
فرحناز خادم فسقندیس

با وجود اینکه در زمینه تاثیر اسلام بر جامعه ایرانی پژوهش های بسیاری صورت گرفته و در این زمینه کتاب های متعددی هم از سوی مولفان داخلی و خارجی منتشر شده است که در بخشی از این پژوهش ها به تاثیر اسلام بر معماری و شهرسازی صدر اسلام پرداخته شده، اما با توجه به گستردگی تاثیر اسلام در جامعه ایرانی که تاکنون نیز ادامه دارد، هنوز بسیاری از جنبه های تاثیر اسلام بر جامعه ایرانی و به ویژه معماری و شهرسازی این سرزمین همچنان به صورت ناشناخته باقی مانده است.از این رو در نوشتار پژوهشی حاضر به روش توصیفی و تطبیقی به تاثیر اسلام بر معماری و شهرسازی ایران که یکی از اساسی ترین عوامل شکل دهنده جامعه ایران بعد از اسلام محسوب می شود، پرداخته شده است. در این راستا ابتدا در مورد مهمترین عنصر تشکیل دهنده شهر ایرانی اسلامی، یعنی مسجد با بررسی نمونه مسجد تاریخانه دامغان از معدود مساجد اسلامی صدر اسلام که هنوز معماری آن دست نخورده باقی مانده، بحث و پژوهش شده و سپس به بررسی تاریخچه شهرسازی در ایران قبل و بعد از اسلام عناصر تشکیل دهنده و میزان تاثیر اسلام در هر یک از فضاهای شهر اسلامی اعم از مسجد جامع، محلات، مدرسه، بازار و... پرداخته ایم.

معماری اسلامی ، شهرهای سنتی ایران ، اصول معماری اسلامی