بررسی موفقیت پروژه قطار شهری در افزایش کیفیت محیط شهری عنوان موردی: شهر شیراز

در طی دهه های اخیر همزمان با فراگیر شدن مشکلات عدیده شهرها به ویژه کلانشهرها، مفاهیمی همچون افزایش کیفیت محیط در ابعاد مختلف اجتماعی، کالبدی، اقتصادی در جهت تقابل با این مشکلات مطرح شده اند. امروزه ارتقا کیفیت محیط به ویژه در محیط های شهری هدف اجرای طرح ها و برنامه های شهری در کشورهای مختلف به شمار می رود و پرداختن به فضاهای شهری و افزایش توانمندی های آنها از جمله ابزارهای مهم در ارتقای کیفیت محیط تلقی می شود. شهر یک پدیده پویا و زنده می باشد که برای سلامتی ساکنان و حفظ بقای خود نیازمند به کیفیت محیط شهری مطلوب است. کیفیت محیط شهری مطلوب تحت تاثیر عوامل و معیارهای مختلف می باشد که به طور عمده می توان عوامل کالبدی، فضایی، زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را نام برد که هر یک نیز متشکل از زیرمعیارهای مختلفی می باشند. عوامل فراوانی بر کیفیت محیط شهری تاثیر گذار هستند و یکی از مهمترین آنها حمل و نقل شهری است. حمل و نقل شهری از آنجا که بر میزان تردد شهروندان و همچنین مکانیابی کاربری ها و تعریف فضاها موثر است می تواند بر کیفیت محیط شهری نیز تاثیرات مثبت و منفی داشته باشد. سیستم های حمل و نقل عمومی یکی از زیر مجموعه های حمل و نقل درون شهری است و از مهمترین راهکارهای توسعه و مدیریت مناسب است، و از بهترین وسایل حمل و نقل عمومی ، حمل و نقل ریلی شهری یا همان مترو است. مترو به عنوان پاکترین، سالم ترین، سریعترین، ایمن ترین و به طور کلی کارآمدترین شبکه حمل و نقل، نقش انکار ناپذیری در حل مسائل زیست محیطی ناشی از معضل ترافیک دارد. توسعه سیستم های حمل و نقل ریلی به عنوان سیستم های حمل و نقل سازگار با محیط زیست از مهم ترین سیاست ها در بخش حمل و نقل درون شهری است. صرفه جویی در سوخت مصرفی و هزینه های ریالی ناشی از آن، کاهش مدت زمان سفر روزانه و کاهش آلودگی هوا از مهم ترین دستاوردهای زیست محیطی این طرح می باشد. در این پژوهش به سنجش موفقیت پروژه قطار شهری در افزایش کیفیت محیط شهری در شهر شیراز به صورت کلی در چهار بعد اجتماعی، زیست محیطی، کالبدی- عملکردی و اقتصادی و به طور جزئی در پنج ایستگاه احسان، میرزای شیرازی، نمازی، زندیه و دستغیب از خط یک قطار شهری شیراز می پردازیم. در جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه و برداشت میدانی و بررسی اسناد و در ارزیابی آنها از نرم افزار spss و مدل ANP و Toppsis استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که احداث قطار شهری در شیراز در بین ابعاد مورد مطالعه بعدکالبدی با مقدار 0,51 دارای بیشترین اهمیت می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد در میان ایستگاه ها، ایستگاه میرزای شیرازی بیشترین تاثیرات را در بین ایستگاه های مورد مطالعه داشته است.

کلیدواژه ها:

ایستگاه قطار ، قطار شهری ، برداشت میدانی ، زندگی بهینه