مهدی عباسپور - استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان
روح الله محمدی میرزایی - دکترای فیزیولوژی ورزش دانشگاه مازندران

پاسخ حجم ضربه ای به ورزش یکی از مهمترین شاخصه ای عملکرد قلبی است و اندازه گیری مسدتقیم آن حدین ورزش مستلزم تعبیه کاتتر درون ر است که بندرت استفاده می شود اما در عوض روش های متعدد دیگری برای اندازه گیری غیر مستقیم حجم ضربه ای معرفی شده اند که اخیرا توجهات در این زمینه به نبض اکسیژن معطوف شده است (Perim, Signorelli, & Araújo,2011) نبض اکسیژن با اجرای آزمون ورزشی قلبی - عروقی و محاسبه نسبت اکسیژن مصرفی و ضربان قلب بدست می آید و برابر با خارج قسمت نسبت VO2/HR میباشد و مقدار آن به حجم ضربه ای و اختلاف خون سرخرگی– سیاهرگی وابسته است. بالاتر بودن نسبت VO2/HR در پاسخ به تمرین نشان دهنده میانگین مطلوب عملکرد قلبی ریوی. در حین ورزش هم VO2 و هم ضربان قلب تمایل به افزایش خطی دارند اما در شدت های متفاوت ورزش، شکل منحنی نبض اکسیژن تفاوت نسبی در بزرگی این دو متغیر را نشان می دهد. در ورزشکاران وجود فلات در نبض اکسیژن در سطوح بالای ورزشی مشاهده شده است که این فلات نشان دهنده محدودیت حجم ضربه ای در ضربان های بالای قلبی است (Oliveira, Myers, & Araújo,2011) . به هنگام اجرای آزمون ورزشی فزاینده مادام که برونده قلبی و فشار سیاهرگی اکسیژن نظیر حالت یکنواختی در فعالیت با شدت ثابت، یکسان و بدون تغییر بماند و بر همین منوال فشار سهمی اکسیژن سرخرگی نیز به طور طبیعی ثابت باشد؛ رابطه بین تغییرات مصرف اکسیژن و ضربان قلب نیز خطی است و شیب تغییرات نبض اکسیژن متناسب با تغییرات VO2-HR می باشد. بر خلاف حالت یکنواختی در فعالیت های با شدت ثابت، گراف منحنی تغییرات نبض اکسیژن در پروتکل های فزاینده چندان مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین هدف تحقیق حاضر عبارت از: توصیف نبض اکسیژن دوندگان نخبه دوی صحرانوردی و بررسی رابطه آن با سایر فاکتورهای قلبی– ریوی در آزمون فزاینده تدریجی بود.