فروزان بیرانوند - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ملایر،

شکل گیری و گسترش فرآینده سکونتگاه های خودرو در اطراف کلان شهر تهران، مشکلات عدیدهای را چون ناهنجاری های کالبدی و اقتصادی در آن بوجود آورده است از این رو پژوهش حاضر شهر پاکدشت را بعنوان یکی از سکونتگاه های خود رو پیرامون کلانشهر تهران بررسی میکند و در صدد پاسخگویی به سولات زیر است:-1 شکل گیری سکونتگاه خودرو پاکدشت از چه زمانی آغاز شده است و در این فرایند چه عواملی موثر بوده اند روند توسعه آن در حال حاضر چگونه است -2 آیا شهر پاکدشت توانایی های لازم را برای اسکان خود و جمعیت مهاجری که به آن اضافه شده و خواهد شد را دارا است در صورت پاسخ منفی، جمعیت زیاد چه ناهنجاری هایی را بوجود آورده است -3 فعالیت عمده اقتصادی شهر پاکدشت چیست آیا این شهر اقتصاد مستقلی دارد یا به شهر تهران وابسته است -4ساکنان پاکدشت در چه زمینه هایی و در کجا به کار اشتغال دارند بر این مبنا، اهداف وفرضیات پژوهش بر اساس چارچوب نظری عام و انطباق آن با شرایط ایران تدوین شده و برای سنجش آنها نمایاها و سنجههایی تعریف شده است. آنگاه با انتخاب شهر پاکدشت و با استفاده از روشهای تحلیل و مقایسه مستقیم و غیر مستقیم و نیز هم سنجی های تصویری، حجم بسیاری از داده های پرسشنامه ای و مطالعات میدانی مستقیم، تحلیل ونتیجه گیری شده و فرضیات و چارچوب نظری مورد آزمون قرار گرفته است که نتایج نهایی آن به شرح زیر است:-1 مهمترین عوامل شکل دهنده سکونتگاه های خودرو و پیرامون کلانشهر تهران، ارزان بودن قیمت زمین و مسکن و خروج صنایع آلوده و مزاحم شهر تهران و استقرار و گسترش آنها در روستاها و شهرک های صنعتی اطراف خود بوده است. این عوامل از دهه شصت به بعد شدت گرفته و در حال حاضر تشدید شده است.-2 از آنجا که این نوع سکونتگاه ها در هسته های روستایی شکل گرفته و توسعه یافته اند، فاقد طرح و برنامه از پیش اندیشیده شده بودهاند. با وجود آنکه پس از به رسمیت شناخته شدن، دارای طرح شهری میشوند، چون رشد جمعیت آنها پیش از برنامه و امکانات ارائه شده است، سبب بروز کمبود امکانات در سطح تمامی کاربری ها شده که خود ناهنجاری کالبدی محسوب میشود.-3 از آنجا که این نقاط سکونتی خودرو، نه بر اساس توان های اقتصادی، بلکه بر اساس عوامل برون زا شکل گرفته اند، فاقد کارکرد اقتصادی مشخص هستند.

سکونتگاههای غیر رسمی - اقتصادی- اجتماعی- توانمندسازی- ساماندهی