مصطفی کریمی - عضو گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
محمدحسن وکیل پور - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
سیدابوالقاسم مرتضوی - عضو گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

شناسایی مزیت نسبی و سرمایه گذاری بهینه در زمینه توسعه ی تولید محصولات دارای مزیت نسبی به منظور نیل به خودکفایی وتوسعه ی صادرات برای هر کشوری حائز اهمیت است. مزیت نسبی اساس برنامه ریزی اقتصادی برای تخصیص بهینه منابع است. اینمسئله ضرورت بررسی ثبات مزیت نسبی محصولات و در نتیجه کارایی سیاست های حمایتی دولت بر کشت و تولید این محصولات راآشکار کرده و میزان تحقق یا عدم تحقق اهداف برنامه های اقتصادی دولت در بخش کشاورزی را مشخص می کند. در این میان گندمبه عنوان محصولی استراتژیک نقش پررنگ تری دارد. در این مطالعه به بررسی مزیت نسبی تولید گندم در افغانستان می پردازیم. داده-های مورد نیاز از 150 کشاورز گندم کار در ولسوالی گذره ولایت هرات افغانستان برای سال زراعی 98-1397 به دست آمد که با یکروش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ارزش های سایه ای نهاده های تولید، از طریق تخمین تابع تولید گندم به دست آمده است. نرخسایه ای ارز براساس برابری قدرت خرید محاسبه و در محاسبات مربوط به مزیت نسبی استفاده شده و جداول ماتریس تحلیل سیاستو شاخص های مزیت نسبی تشکیل شده است.شاخص DRC=1/9 بیانگر عدم مزیت نسبی در تولید گندم. مقدار NPC یا ضریب حمایت اسمی از محصول برابر با 1/2 است.، این شاخص بیان می کند به تولید محصول مورد نظر یارانه تعلق گرفته است. مقدار NIPC تقریبا برابر با 1 است و یعنی حمایتی از نهاده صورت نمی گیرد. شاخص EPCبیان می کند دخالت های مستقیم و غیرمستقیم دولت و شرایط موجود بازارهای داخلی، در کل به نفع تولید کننده بوده است و سیاست های دولت از فرایند تولید محصول حمایت می کند. با توجه به نتایج تحقیق، اتخاذ سیاست گذاریمناسب نهاده آب، افزایش مطالعات در رابطه با الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی و اقتصادی منطقه و توجه بیشتر به بازارهایوارداتی و صادراتی پیشنهاد می شود.

تخمین تابع تولید گندم، ارزش سایه ای، ماتریس تحلیل سیاست، شاخص های مزیت نسبی