ادله فقهی و عقلی معیار تشخیص مصلحت وقف در تصرفات مربوط به عین موقوفه

وقف یکی از مسائلی است که در اسلام از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و به همین خاطر همواره مورد بحث و بررسی اندیشمندان بوده است. نوشتار پیش روی عهده دار بیان برخی از احکام اموال وقفی و بیان دلایل و اقوال فقها در این زمینه است، هدف اصلی از ایجاد وقف، بهره برداری مستمر از منافع موقوفه است. در حالی که در مواردی، اصل موقوفه در معرض نابودی قرار می گیرد و به تبع آن منافعش از بین می رود، در تحقیق پیش روی به حکم عقل در این موارد اشاره شده، اینکه روایات هم در این زمینه زیادند و جواز تبدیل به احسن را در عین موقوفه اثبات می کنند، علاوه بر این دو، اجماع نیز در این مورد رجود دارد، ولی این اجماع مدرکی بوده و بیشتر جنبه موید بودن دارد نه دلیل؛ در ادامه این نوشتار به نقل اقوالی چند از فقهای مختلف نظیر شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی، علامه حلی، سلار، ابن حمزه و دیگران پرداخته و اثبات می کند در برخی از شرایط بر اساس ضرورت و به عنوان احکام ثانویه یا به دلیل وجود برخی موانع مثل کفر با فروش و یا تبدیل عین موقوفه و تغییر نیت واقف می توان موقوفه را فروخت یا تبدیل به احسن نمود.

کلیدواژه ها:

وقف ، موارد جواز بیع وقف ، فقدان منفعت ، وقف عام ، وقف خاص