نجمه سلیمانی میمندی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته حقوق، گرایش جزا و جرم شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

امروزه بیشتر نظام های عدالت کیفری، با کمک گرفتن از مفهوم حقوقی مسئولیت نقصان یافته در تلاش هستند که چرایی و چگونگی رفتار دسته ای از بزهکاران را که مبتلا به نوعی نابهنجاری در عملکرد روانی هستند، مشخص کنند. گاهی فرد، مرتکب رفتاری مجرمانه میشود که این رفتار نابهنجار ناشی از عدم قوه ادارک و تمیز او می باشد. طبق قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 بیماریهای روانی یعنی بیماری هایی که سلامت عقل و روان را تحت تاثیر قرار می دهد و اراده را از انسان سلب می کند، فرد را در حالت جنون قرار داده و از مسئولیت کیفری می رهاند. اما با توجه به اینکه همه بیماری های روانی اراده را بطور کامل سلب نمی کنند تعیین اینکه یک فرد بیمار دارای اختلال روان تا چه حد دارای مسئولیت کیفری است از اهمیت بسزائی برخوردار است و از این رو آگاهی و دقت نظر قضات را می طلبد تا با توجه به هر بیماری و میزان مسلوب الاراده بودن فرد برای وی تعیین مجازات نموده و از محدوده عدالت خارج نشوند. در پژوهش حاضر هدف این است که با بررسی سیر تقنینی مقررات جزایی و تبیین آثار قوه ادراک و تمیز در حین ارتکاب جرم، به بررسی تحمیل مسئولیت کیفری بر این افراد بپردازیم.

ادراک و تمیز، رشد عقلی، مسئولیت کیفری