دانش بومی و سرمایه اجتماعی قنات یگانه راه حل بحران آب در فلات مرکزی ایران
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: اولین همایش ملی راهبردهای سازگاری با کم آبی در مناطق خشک و نیمه خشک
- کد COI اختصاصی: WRMS01_019
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 804
نویسندگان
دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه پیام نور، ایران
چکیده
فلات مرکزی ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک جهان است و دسترسی ساکنان این منطقه بهمنابع آب پایدار و مطمئن یکی از چالشهای اساسی در طول تاریخ بوده است. ایرانیان با اختراع قنات درسه هزار سال قبل، شیوه مناسبی از دسترسی به آب بر اساس اصل احترام به محیط و سازگاری باطبیعت به وجود آوردند که منشا تمدن درخشانی در فلات مرکزی ایران شد که آن را تمدن کاریزی می نامند. قنات از معدود موارد دستاورد بشری است که بیش از سه هزار سال استمرار تاریخی داشته وکارآمد بوده است. قنات یک رشته چاه و کانال نیست؛ بلکه یک نظام و یک سیستم است که ابعادمختلف فنی، مهندسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارد و طی صدها و بلکه هزاران سال شکلگرفته و سینه به سینه و نسل به نسل انباشته و منتقل شده است و مجموعه ای از دانش بومی وگنجینه ای بزرگ از سرمایه اجتماعی را به وجود آورده است. آن چه را که امروزه توسعه پایدار مینامند از سوی پیشینیان ما به خوبی در ساختار و سیستم قنات رعایت شده است. در دهه های اخیر باورود و ترویج فناوری های حفر چاه های عمیق و استحصال آب، ذخایر استراتژیک آب های زیر سطحیدچار مشکل و در بسیاری از مناطق مرکز ایران دچار تنش آبی شده اند. از این رو، این پژوهش ضمنبررسی بحران آب در فلات مرکزی ایران به بررسی ویژگی های قنات و ساختار آن در حیات اقتصادی واجتماعی ایران با اتکا به دانش بومی قنات پرداخته است. این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی و بااستفاده از داده های کتابخانه ای و مشاهده مستقیم انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد کهاستفاده از سرمایه اجتماعی و بهره گیری از دانش بومی نظام قنات و مهندسی اجتماعی آب همچنانمی تواند راه حل مناسبی برای برون رفت از مشکلات زیست محیطی و بحران آب در فلات مرکزیایران باشد.کلیدواژه ها
سرمایه اجماعی، دانش بومی، توسعه پایدار، قنات، فلات مرکزی ایرانمقالات مرتبط جدید
- Environmental Crisis Management in Petrochemical Industries: A Case Study of the Imam Khomeini Petrochemical Complex Explosion with Emphasis on the HSE Approach
- بررسی مکانیزم های دفع زباله شهری شهرداری شیراز، به عنوان عاملی در بروز بحران های بهداشتی در کلانشهر شیراز
- بررسی توانایی کلانشهرهای ایران در مواجهه با بحران های مختلف:بهداشتی، زیست محیطی، اجتماعی(مطالعه موردی شیراز)
- تحلیل سناریوهای آینده پژوهی برای مدیریت بحران های نوظهور در شیراز
- بررسی و تحلیل تاب آوری شهری کلانشهر شیراز در برابر بحران های بهداشتی مانند اپیدمی ها (مانند کووید-۱۹)
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.