فاطمه جعفرپور - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی علوم خاک، گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
شهرام منافی - استادیار مهندسی علوم خاک، گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
رزا ماریا پوک - استاد مهندسی علوم خاک، گروه خاکشناسی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی دانشگاه ییدا اسپانیا

میکرومورفولوژی خاک علم مطالعه اجزا و عوارض خاک در شرایط طبیعی و دست نخورده می باشد. لذا با استفاده از این قابلیت می توان به نحو موثری حفرات و منافذ خاک که در صحرا و با چشم غیر مسلح امکان پذیر نیست، مورد بررسی قرار داد. در تحقیق حاضر، منافذ برخی از خاک های شور-سدیمی و غیر شور-سدیمی اراضی غرب دریاچه ارومیه، به طریقه میکرومورفولوژیکی و به کمک میکروسکوپ پولاریزان مورد مطالعه قرار گرفتند. بررسی مقاطع نازک نشان داد منافذ خاک های غیر شور سدیمی در افق های سطحی از نوع کامپاند پکینگ و پلانار و در افق های زیر سطحی عمدتا از نوع پلانار و مقداری کانال و ووگ می باشند. درحالیکه در خاک های شور-سدیمی که تحت تاثیر دریاچه ارومیه و املاح فراوان ناشی از آن بوده اند، منافذ عمدتا از نوع وزیکولار و تا حدی ووگی و کانالی می باشند. با توجه به اینکه کلیه شرایط پدولوژیکی این خاک ها نظیر مواد مادری، اقلیم، توپوگرافی، کاربری اراضی و غیره یکسان می باشند و تفاوت آنها تنها مربوط به شوری و سدیمی ناشی از دریاچه ارومیه می باشد، لذا می توان نتیجه گرفت که انتقال املاح دریاچه ارومیه و سدیم تبادلی فراوان ناشی از دریاچه به اراضی مجاور آن، سبب تخریب و متلاشی شدن و فروریزش خاکدانهها و از بین رفتن میکرواستراکچر حاک گردیده است. متعاقبا خروج گازهای محبوس شده و فشار ناشی از جریان آنها، سبب تشکیل منافذ وزیکولی گردیده است.

منافذ وزیکولی، منافذ کامپاندپکینگ، خاک شور- سدیمی