منصوره رضائی منش - کارشناس ارشد مهندسی عمران، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حمید صفاری - استادیار دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

زلزله های متعدد رخ داده در سالهای اخیر و آثار مخرب آنها، همگی یادآور این مهم است که امکان تحریکات و لرزش های زمین به صورت طولانی مدت در برخی نواحی زمین، وجود دارد. با توجه به اینکه تعداد زیادی از شهرهای ایران در مناطق با لرزه خیزی بالا قرار گرفته اند و نیز بخش قابل توجهی از ساختمانهای موجود بتنی می باشند ضرورت دارد تا بررسی آسیب پذیری آن ها تحت زلزله های با دوام بالا صورت پذیرد . خصوصیات کامل حرکت قوی زمین لرزه، شامل طولی از فاصله زمانی تکان قوی، همچنین دامنه و محتویات فرکانسی سری زمانی است. تجربه زلزله های گذشته و تحلیل های عددی تایید میکند که مدت دوام حرکت قوی زمین میتواند بطور قابل توجهی درجه خرابی سیستم های مهندسی عمران را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال اگر مدت دوام به یک پارامتر توصیف کننده شدت حرکت زمین، مانند اوج سرعت یا اوج شتاب یا شتاب طیفی مرتبط شود، آنگاه می تواند یک پیش بینی کننده قوی خسارت برای اهداف مهندسی فراهم کند. در این مقاله نخست به تعریف انواع مختلف دوام لرزه ای پرداخته می شود. در ادامه اثر دوام زلزله بر خرابی سازه های بتنی از تحقیقات موجود مورد مطالعه قرار خواهد گرفت و خسارت ناشی از زلزله های با دوام قابل توجه بر سازه های بتن مسلح و رفتار منحنی های چرخه ای تحت عنوان معیاری برای آگاهی از رفتار غیرخطی رفت و برگشتی سازه ای بررسی می گردد. به عنوان یک نتیجه عمومی میتوان گفت که در اثر سیکل های پیاپی زلزله، سختی سازه بتنی کاهش یافته و مقاومت در قاب های خمشی تا 40 % کاهش می یابد و منجر به نا ایمن شدن ساختمان میگردد. از این رو ضروری است به هنگام تحلیل خطر زلزله با توجه به مشخصات منابع لرزه ای اطراف ساختگاه نه تنها شتاب بلکه دوام زلزله احتمالی برآورد شود و از آن در محاسبات سازه ای به ویژه سازه های بتنی جهت کاهش خسارات به طور موثری استفاده گردد.

مدت دوام زلزله، دوام بازه ای، دوام یکنواخت، زوال سختی، کاهش مقاومت